TEI (TUSAŞ Motor Sanayii AŞ) tarafından üretilen Türkiye’nin ilk milli havacılık motoru TEI-PD170 Eskişehir’de düzenlenen törenle TUSAŞ’a teslim edildi. Testleri başarıyla tamamlayan motorun yazılım, donanım ve tasarımı dahil olmak üzere tamamen yerli olması süreci daha da özel kılıyor.
Askeri Havacılık Araştırmacısı Hakan Kılıç, PD170’in savunma sanayii ve Türkiye’nin ihracat potansiyeline sağlayacağı katkıları TRT Haber’e değerlendirdi.
Tamamen yerli imkanlarla geliştirildi
Motorun 170 beygir güç üretebildiğine ve ‘dizel’ olmasına dikkat çeken Kılıç, ANKA’ların ilk modellerinde 155 beygir gücünde bir motorun kullanıldığını hatırlatarak, şöyle devam etti:
“Bu motoru o dönemde Almanya’dan alıyorduk. Ancak bazı siyasi gelişmelerin ardından süreç sekteye uğradı. Altay tankının motoruyla ilgili yaşanan sıkıntılar, insansız hava araçları motorlarında da yaşanmaya başlandı.
Buna çare olarak TEI tamamen yerli imkanlarla bir motor geliştirdi. Bu motor geliştirildiği dönemde Aksungur projesi de gündem oldu. Aksungur’a 155 beygir güç üreten bir motorun yetmeyeceği düşüncesiyle hareket eden Türk mühendisler. 170 beygirlik bir motorda karar kıldı ve çalışmalar buna göre şekillendi.
Son dönemdeki gelişmelerle birlikte ANKA’nın faydalı yük kapasitesi de artıyor. Yük artınca doğal olarak daha güçlü bir motor ihtiyacı doğuyor. Mevcut 155 beygir gücündeki motorun yerine 170 beygirlik bu motorların gelmesi ve ANKA’ların da belki ilerleyen dönemlerde PD170 ile havalanacak olması son derece önemli.”
Dışa bağımlılık her geçen gün daha da azalıyor
Üretilen motorun Türk savunma sanayii için ne anlama geldiği sorusunu da yanıtlayan Askeri Havacılık Araştırmacısı Hakan Kılıç, şunları söyledi:
“Bu son derece kritik ve oldukça değerli bir başlangıç. Bundan sonraki tüm insansız hava araçlarımızda ‘yerli ve milli motor’ kullanımının önü açılmış oldu. Yerli diyorsak motoru da bizden olmalıydı ve artık bunu da başarmış olduk.”
İhracata stratejik etki
Kılıç, yerli motor üretiminin sadece hava unsurlarını daha da güçlü kılmakla kalmayacağını, Türkiye’nin savunma sanayii ihracatına da altın değerinde bir etkisi olacağını söyleyerek, şöyle konuştu:
“Dışarıdan motor aldığımızda yaşadığımız sıkıntılar halen hafızalarda. Kimi zaman motor gelmedi, kimi zaman ihraç edeceğimiz bir ürünümüz başka ülkelerin ‘Motor bizim. İzin vermiyoruz’ demesi nedeniyle ilgili ülkeye gönderilemedi. Pakistan’a ATAK ihraç edemedik çünkü motor ABD’nin idi ve onay vermediler. Pakistan için ATAK ve Aksungur ihracatı son dönemlerde sıkça konuşuluyor.
PD170 ile kendi motorumuzu üretiyoruz. Yarın bir gün başta ANKA olmak üzere kimi hava araçlarımızı ihraç etmek istediğimizde kimse bizim önümüze set çekemeyecek. Çünkü motor dahil her şeyin Türkiye tarafından yapıldığı bir sürece adım attık. Bu nedenle PD170 tesliminin ihracata da stratejik bir etkisi olacağına inanıyorum.”
