Afganistan’da Cumhurbaşkanlığı seçim süreci, yabancı güçlerin hava saldırıları ve Taliban’ın düzenlediği terör saldırılarının gölgesinde başladı. Afgan seçmen, Taliban’ın 2001 yılında hükümetten düşmesinin ardından 4’üncüsü düzenlenecek Cumhurbaşkanlığı seçimleri için 28 Eylül’de sandığa gidecek.
Seçim Komisyonundan yapılan yazılı açıklamaya göre, yaklaşık 60 gün sürecek propaganda süresince 18 aday ülkenin cumhurbaşkanı olmak için yarışacak.
Mevcut Cumhurbaşkanı Eşref Gani ve Afganistan İcra Kurulu Başkanı Abdullah Abdullah’ın da aralarında bulunduğu adaylar arasındaki diğer iddialı isimler ise Hizb-i İslami lideri ve eski Afganistan Başbakanı Gülbeddin Hikmetyar, eski Ulusal Güvenlik Danışmanı Muhammed Hanif Etmer ve Rahmetullah Nebil.
Her ne kadar bazı adaylar, seçim çalışmalarında Gani’nin cumhurbaşkanlığı makamının imkanlarından faydalanacağı endişesini taşısa da Gani tarafından seçim kampanyasında kanunların çizdiği sınırlar dahilinde rekabet edileceği açıklaması geldi.
Seçimlerde güvenlik sorunu
Cumhurbaşkanlığı adayları seçimlere hazırlanırken, başkent Kabil başta olmak üzere ülkedeki 34 vilayetin yarısı Taliban örgütü saldırıları, terör olayları, Afgan ve yabancı güçlerin hava saldırılarına maruz kalıyor.
Seçimlere karşı çıkan Taliban, bir yandan Katar’da ABD’yle barış müzakereleri yürütürken diğer yandan saldırılarını ülkenin farklı şehirlerine taşıyacağını açıklıyor.
Bunun yanı sıra adayların seçim sürecinde Taliban’la nasıl bir müzakere yürütecekleri ise merak konusu.
Seçim bütçesi 149 milyon dolar
Sandık başına 9 milyon 678 bin 283 seçmenin gitmesi beklenen seçimlerde seçim bütçesi için belirlenen rakam 149 milyon dolar.
Bu rakamın yüzde 60’ına karşılık gelen yaklaşık 90 milyon dolarını Kabil yönetimi, 59 milyon dolarını uluslararası kuruluşlar karşılarken, ABD de bu kapsamda 29 milyon dolar yardım yapmayı taahhüt etti.
Afganistan Seçim Komisyonu tarafından yapılan açıklamada, her aday için seçim propagandası harcaması üst sınırı 442 milyon Afgani (yaklaşık 5 milyon 500 bin dolar) olarak belirlendi. Bu miktardan fazla harcanmasının kanunları çiğnemek kapsamında değerlendirileceği belirtildi.
Söz konusu meblağ önceki seçimlerde, 10 milyon Afgani (yaklaşık 125 bin dolar) olarak belirlenmişti. Bu seçimde her bir adaya tahsis edilen tutar 40 kat artmış oldu.
Seçim propaganda masraflarının tamamını adayların kendilerinin karşıladığı ülkede, yapılacak harcamaların piyasaya hareketlilik getirmesi seçim planları arasında yer alıyor.
Sandık güvenliği endişesi
Ülke genelinde 7 bin 383 merkezde oy kullanılacağı belirtilirken Afganistan devleti, 5 bin 388 sandığın güvenliğini sağlayabileceğini duyurdu. Yaklaşık 2 bin merkezde seçmenin Taliban örgütü gibi silahlı yapıların tehdidi sebebiyle oy kullanamayacağı değerlendiriliyor.
Afganistan Savunma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, ülke genelinde sandıkların güvenliğini 50 bin emniyet görevlisi sağlayacak.
Afganistan’da 2014 yılındaki Cumhurbaşkanlığı seçimlerine hile iddiaları damga vurmuş, bu durum Ulusal Birlik Hükümeti’nin kurulmasına neden olmuştu. Aynı şekilde geçen yıl düzenlenen genel seçimlere de teknik sorunlar gölge düşürdü. Sonuçlar ancak 7 ay sonra ilan edilebildi.
Ülkenin kaderini tayin edecek seçimlere Taliban gibi baskı unsurlarına rağmen halkın katılımı önem arz ederken, Afganistan devletinin seçim bütçesi için uluslararası yardımların en geç eylül ayı içerisinde bir araya getirilmesi gerekiyor.
Kaynak: AA
