Endonezya’nın geleneksel kumaş boyama sanatı batik ve ondan dikilen kıyafetler, ülkenin ulusal kimliğinin bir parçası kabul ediliyor.
Pamuk ya da ipek kumaşa çiçek ve hayvan figürlerinin balmumuyla işlendiği batik tekniği ve bu tekniğin uygulandığı kumaşlarla üretilen kıyafetler, ülke genelinde günlük hayatın ayrılmaz bir parçasını oluşturuyor.
Ülkenin farklı bölgelerinin kültür ve karakteristik yapısına göre çeşitli motiflerle yapılan batik, işlenen renk ve desenlere göre saygınlık, zenginlik ve mutluluk gibi sembolik anlamlar da taşıyor.
Endonezya’nın kültürel mirası kabul edilen batik; etnik, dini ve kültürel farklılıklara rağmen toplumun her kesimi tarafından kullanılması dolayısıyla birlik ve beraberliği de simgeliyor.
Geleneksel el yapımında, rezerve boyama tekniği ile ağaç, bitki, tohum ve bazı baharatlardan elde edilen doğal renkler kumaşa uygulanırken, sıvı balmumunun sürüldüğü motifler, boyama işleminde renkten etkilenmiyor. Desene göre batik yapımı bazen haftalarca sürebiliyor.
El yapımı batik, kumaş yapısı ve işlemesine göre yüksek fiyatlara satılırken fabrikasyon üretimle yapılan batik giysiler ise ucuz olması nedeniyle rağbet görüyor.
Devlet törenleri ve kamu kurumlarında resmi kıyafet olarak da kullanılan batik; düğün, akraba ziyareti ve iş görüşmeleri gibi gündelik hayat içerisinde de sıklıkla tercih ediliyor.
Günlük kıyafetlerden gösterişli gece elbiselerine kadar her çeşit kıyafette kullanılabilen batik, tablolar, duvar panoları, masa örtüleri, yatak örtüleri ve başka tekstil ürünlerine de uygulanıyor.
Başkent Cakarta’da el yapımı batik atölyesinde çalışan 23 yaşındaki Rohayati, ”Biz Betawi kültürüne özgü motifler üzerinden batik sanatını icra ediyoruz. Tamamen doğal ürünler kullanarak batik kumaşı üretiyoruz. Desenin zorluğuna göre, bir kumaşın tamamlanması günler hatta haftalar alabiliyor” dedi.
Kumaşları doğal boyalarla renklendirdiklerini belirten Rohayati, boyama işlemi sonrası açık havada kurutulan kumaşların satışa hazır hale geldiğini vurguladı.
Ülke tarihinde yüzyıllardır batik yapımının sürdüğü Cava Adası, dünyada batik sanatının en yüksek standartlarda gelişim gösterdiği yer olarak öne çıkarken Yogyakarta, Solo ve Pekalongan geleneksel batik üretiminin yapıldığı başlıca şehirler arasında bulunuyor.
Ülkede, yaklaşık 3 bin kayıtlı batik deseni bulunurken, Pekalongan’daki Uluslararası Batik Merkezi, ticari faaliyetlerin yürütülmesi ve bu kültürün korunması amacıyla hizmet veriyor.
Batik, tarihi geçmişi ve kültürel özelliğiyle 2009’da Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından dünya mirası listesine eklenmişti.
Çeşitli batik karnavallarının düzenlendiği Endonezya’da her yıl 2 Ekim Ulusal Batik Günü olarak kutlanıyor.
Kaynak: AA
