“Halep Savaşı ve Diplomasi”, “Barışa Giden Dikenli Yollar” adlı iki kitabın da yazarı olan Rusya Dışişleri Bakanlığı Stratejik Planlama Bölümü Kıdemli Danışmanı Maria Khodynskaya-Golenishcheva, Türkiye Dışişleri Bakanlığı tarafından düzenlenen 6. İstanbul Arabuluculuk Konferansı’nda değerlendirmelerde bulundu.
Khodynskaya-Golenishcheva, Suriye’de 3 yıldan uzun süredir ABD ve diğer uluslararası aktörlerle uzlaşma sağlama çabalarından sonra, Rusya’nın Suriye’de barışa giden yolun Türkiye’den geçtiğini tecrübeyle öğrendiğini belirtti.
Doğu Halep’te Eylül 2016’da ABD ile varılan ateşkes müzakerelerinde yer alan Rus ekibinde olduğunu hatırlatan Khodynskaya-Golenischeva, tarafların yerel aktörleri göz ardı etmesi nedeniyle bu ateşkesin sadece 2 saat sürdüğünü vurguladı.
“Konuşmaya değil, eyleme ihtiyaç olduğunu anladık. Ara buluculuk budur”
Khodynskaya-Golenishcheva “Anlaştığımız gibi kenti sivilleştiremedik. Önce ABD tarafından bir irade eksikliği olduğunu düşündük ancak aramızda tartıştıktan sonra başka bir şey olduğunu anladık. O zaman Rusya-Türkiye gönül ilişkisi başladı.” diye konuştu.
Rusya ile Türkiye’nin vardığı anlaşmanın çabucak uygulandığını ifade eden Khodynskaya-Golenishcheva, “Çünkü Türk tarafı sahadaki gruplarla iyi bağlantıya ve onlar üzerinde anlaşmayı uygulatacak etkiye sahip. ABD’nin böyle bir nüfuzu yoktu.” ifadesini kullandı.
Halep meselesinin Suriye krizini çözmek için daha iyi müzakere formatı arayışını tetiklediğini kaydeden Khodynskaya-Golenishcheva, ABD ve Rusya dışişleri bakanlarının eş başkanlığını yaptığı 20 üyeli Uluslararası Suriye Destek Grubu’nun (ISSG) dahi Halep ya da İdlib’deki sorunları çözemediğini ifade etti. Khodynskaya-Golenishcheva, “Grubun odaklanamadığını fark ettik, masada söz almak isteyen çok fazla kişi vardı. Konuşmaya değil, eyleme ihtiyaç olduğunu anladık. Ara buluculuk budur.” dedi.
“Türkiye zor olanı başardı”
Khodynskaya-Golenishcheva, Halep’te Türkiye ile irtibat kurmanın yararını görünce, Moskova yönetiminin bağlantıyı sürdürdüğünü ve tarafların 2017’de bir ateşkese vardığını anlattı.
“Biz kendi adımıza Şam yönetimini ateşkese bağlı kalmaya ikna ettik, Türkiye de muhalif grupları ateşkesi sürdürmeye ikna etti. Bunu yapmak Suriye’nin kuzeyinde belki kolaydı ama Türkiye bunu güneyde de sağlayarak zor olanı başardı.” diyen Khodynskaya-Golenischeva, Rusya ve Türkiye’nin şu ana kadar İdlib, Lazkiye, Halep ve Hama’da, Humus’un kuzeyinde, Doğu Guta’da, Ürdün sınırındaki Deraa ve Kuneyra’da çatışmasızlık bölgeleri oluşturmayı başardığını dile getirdi.
Khodynskaya-Golenishcheva, “Ana fikir durumu olduğu gibi dondurmak, çatışmayı durdurmaktı. Büyük alanlar muhalif grupların denetiminde olmasına rağmen. İnanın bana, sürecin parçası olduğum için biliyorum, Şam’ı ikna etmek çok zordu ama başardık.” dedi.
Tecrübeli diplomat, “Türkiye’nin Rusya’ya yardımı ve çabalarıyla Suriye’deki muhalefet, sivil toplum ve rejim üyelerinin oluşturduğu Suriye Anayasa Komitesi’nin Cenevre’de çalışmalara başladı.” diye konuştu.
Kaynak: AA
