Akıllı telefonlar, tabletler ve elektronik okuyucular son birkaç yıldır dünyada kitlesel olarak kabul görmeye başladı.
Çoğu kişi de basılı kitapların yakın zamanda mazide kalacağını düşündü.
İnsanların kitap okumak için elektronik cihazları kullandığı bir gerçek.
Ama okurların büyük bir kısmı hala basılı kitapları tercih ediyor.
Washington merkezli Pew Araştırma Merkezinin kitap okuma üzerine yayımladığı son rapora göre, ABD’li yetişkinlerin yüzde 72’si, son 12 ayda en az bir kitap okudu. Büyük çoğunluğu da bunu kağıttan okumayı tercih etti.
Amerikalıların yüzde 65’i bir basılı kitap okurken, aynı dönemde bir elektronik kitap okuyanların oranı yüzde 25’te kaldı.
ABD’li okurların elektronik kitabı bir “tamamlayıcı” olarak görme hali var.
İnsanlar sahile gittiklerinde ya da işe gidip gelirken kolaylık olması için yanlarına bir e-okuyucu alabiliyor ancak basılı kitap tercihleri değişmiyor.
Milyar dolarlık kitap piyasası
Günümüzde dijital mecranın geldiği noktayı düşünürsek, bilginin elektronik ortamda ve en önemlisi de çevrim içi olarak tüketildiğini söylemekte zorlanmayız.
Ancak basılı kitapların da milyar dolarlık bir piyasası olduğunu unutmamak gerekiyor.
Amerikan Yayıncılar Birliğine göre, ticari (tüketici) kitap yayıncıları geliri, 2017’de 7 milyar dolardan biraz fazlayken (7,49), bu sayı geçen yıl 8 milyar dolara (7,83) yaklaştı.
İlginç bir şekilde basılı kitaplar, yani ciltli ve ciltsiz kitaplar, geçen yıl piyasanın dolar artışındaki aslan payını oluşturdu.
E-kitap gelirleri ise yüzde 3,6 oranında azaldı.
5 milyar 71 milyon dolar gelir elde edilen ciltli ve ciltsiz kitaplar geçen yıl ABD’de ticari kitap gelirinin yüzde 73’ünü oluşturdu. Bu, dijital çağda bile basılı kitapların “çağ dışı” olmadığını gösteriyor.
Her 5 Amerikalıdan 1’i ise sesli kitap okuyor. Bu tercihin, gelirle orantılı olduğu ortaya konuldu. Yıllık hane halkı geliri 75 bin dolar veya üzerinde olup da sesli kitap dinleyen yetişkinlerin oranı 2018’den bu yana 7 puan (yüzde 30’a karşılık yüzde 23) arttı.
Haliyle bu formatın pazar payında da e-kitaplara oranla artış var.
Türkiye’deki durum
Yayıncılık söz konusu olunca Türkiye de elektronik kitabı pek benimseyemeyenlerden.
Tabii son veriler e-kitap ile ilgili hiçbir gelişme olmadığı anlamına gelmiyor.
Kitabını okura internet ortamından oluşturan yazarların da sayısı az değil.
Ama okur tercihleri henüz değişmemiş gibi görünüyor.
Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) 2018 yayıncılık istatistiklerine bakacak olursak…
TÜİK geçen yılın uluslararası standart kitap numarası (ISBN) istatistiklerini paylaştı.
Buna göre, yayımlanan materyallerin sayısı 2018’de bir önceki yıla göre yüzde 11,3 artarak 67 bin 135 oldu. Bu, tüm zamanların rekoruydu. Kitap sayısı ise 61 bin 265. ISBN tahsis edilen kitap sayısı 2000 yılında 12 bin 580 idi.
Özel sektör tarafından yayımlanan materyal sayısı ise, geçen yıl yüzde 10,7 artışla 61 bin 607 olarak kayıtlara geçti.
Yayıncılar tarafından geçen yıl 61 bin 265 kitap, 391 elektronik kitap, 5 bin 177 web tabanlı elektronik kitap, 28 konuşan kitap ve 274 diğer olmak üzere toplam 67 bin 135 materyal için ISBN alındı.
Akademik materyallerde artış var
Konularına göre incelendiğinde, geçen yılki materyallerin yüzde 32,2’si eğitimde, yüzde 17,4’ü yetişkin kültür, yüzde 16’sı akademik, yüzde 15,8’i yetişkin kurgu edebiyat, yüzde 13,9’u çocuk ve ilk gençlik, yüzde 4,7’si inanç alanlarında yayımlandı.
Akademik materyallerin sayısı 2018’de 10 bin 751’e ulaştı. Eğitim alanındaki eserler de 21 bin 628 oldu.
Yayımlanan materyallerin yüzde 92,1’inin dilinin Türkçe, yüzde 4,7’sinin İngilizce, yüzde 3,2’sinin ise diğer diller olduğu belirlendi.
Bu verilere göre, ISBN ile yayımlanan eserlerin yüzde 91’i basılı kitap, yüzde 8’i ise diğer türlerden meydana geliyor.
ISBN yayımcılar tarafından daha çok tercih ediliyor
Bu arada ISBN ile ilgili bilgileri detaylandırmakta fayda var. Bir ülkede yayımlanan herhangi bir eseri (kitap, e-kitap, CD, DVD, VCD, yazılım vb.) temsil eden uluslararası numaralama sistemine verilen ad ISBN. Bu işlemleri Türkiye’de, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü yürütüyor.
1987’de başlatılan uygulama zorunlu değil. Ancak ISBN, bir yayının tüm dünyadaki bilinirliğini ve farklılığını sağladığından yayımcılar tarafından yüksek oranda tercih ediliyor.
Uluslararası standart kitap numarası, Türkiye’de artık kütüphaneler ve bilgi merkezlerinden başka yayım, dağıtım ve satış kanallarında da bir tür barkod numarası olarak kullanılıyor.
Kaynak: Pew Research Center, Amerikan Yayıncılar Birliği, TÜİK
Grafik: Bedra Nur Aygün
