Bu yıl en fazla can kaybına neden olan afetler arasında ilk sırayı Güney Asya’da haziran-eylül aylarındaki muson yağışlarının yol açtığı sel ve heyelanlar aldı. Hindistan’da yağışlar nedeniyle yaklaşık 2 bin 400 kişi hayatını kaybetti.
Dünya genelinde yüzlerce kişi depremler ile kuvvetli fırtınaların beraberinde getirdiği afet ve kazalarda yaşamını yitirirken, sıcak hava dalgası ve orman yangınları da can ve mal kaybına neden oldu.
Mart ayında Malavi, Mozambik ve Zimbabve’de 1000’den fazla kişinin öldüğü Idai Kasırgası en fazla kayba neden olan kasırga oldu. Filipinler’de yılın başında meydana gelen ve “Usman” olarak adlandırılan fırtınanın neden olduğu sel ve heyelanlarda da 126 kişi öldü.
Bu yıl en fazla can kaybının yaşandığı depremler arasında Arnavutluk’ta 26 Kasım’da meydana gelen 6,3 büyüklüğündeki deprem yer aldı. Dıraç şehri yakınlarında yaşanan depremde 51 kişi hayatını kaybetti, 900’den fazla kişi yaralandı. Pakistan kontrolündeki Azad Cammu ve Keşmir’in Yeni Mirpur kentinde 24 Eylül’de meydana gelen 5,6 büyüklüğündeki depremde ise 40 kişi öldü, 172’si ağır 680 kişi yaralandı.
Hindistan’da aşırı sıcaklar nedeniyle 180’den fazla kişi öldü, Yeni Zelanda’nın kuzeyindeki Whakaari Yanardağı’nda 9 Aralık’ta meydana gelen patlamada ise 17 kişinin öldüğü doğrulanırken, öldüğüne kesin gözüyle bakılan 2 kişinin cesedine ulaşılamadı.
Şiddetli yağışlar binlerce can aldı
Endonezya’nın Sulawesi Adası’nda ocak ayının son haftasında 13 bölgede etkili olan şiddetli yağışların yol açtığı sel ve heyelanlarda 68 kişi öldü. Ülkenin doğusundaki Papua eyaletine bağlı Jayapura bölgesinde 16 Mart’ta meydana gelen sel ve heyelanlarda 112 kişi yaşamını yitirdi, 107’si ağır 915 kişi yaralandı, onlarca kişi kayboldu.
Diğer yandan, Endonezya genelinde 1 Ocak-2 Aralık’ta 3 bin 415 doğal afet yaşandı. Muson yağmurlarının etkisinde olan ve tropikal iklimin yaşandığı ülkede, 6 milyon kişinin yer değiştirmek zorunda kaldığı afetler nedeniyle 462 kişi yaşamını yitirdi, 100’den fazla kişi kayboldu.
İran’da 17 Mart’ta başlayan ve yaklaşık 1 ay süren şiddetli yağışlarda 78 kişi hayatını kaybederken, yaklaşık 1000 kişi yaralandı ve rekor düzeye ulaşan su miktarının tarım ve altyapıya verdiği zarar 500 milyon doları aştı. Ülkenin büyük kısmını mayısta etkisi altına alan fırtına ve şiddetli yağış nedeniyle 24 kişi öldü, 55 kişi yaralandı.
Japonya’nın güneybatı kesimlerini temmuz başında etkisi altına alan şiddetli yağışlar nedeniyle de olası toprak kayması ve seller yaklaşık 1,1 milyon kişinin tahliyesine yol açtı. Ülkenin Çiba ve Fukuşima bölgelerinde 26 Ekim’de şiddetli yağışların neden olduğu sel ve toprak kaymalarında en az 10 kişi hayatını kaybetti. Çiba’da yağışlar nedeniyle 15 nehir taştı, bin 800 kişi evlerinden tahliye edildi, bin 200 öğrenci okullarında mahsur kaldı.
Çin’in güneyinde 6-12 Haziran’da etkili olan aşırı yağışların neden olduğu afetlerde 49 kişi hayatını kaybetti, 14 kişi kayboldu. Bölgede aşırı yağışlara bağlı olarak 7 binden fazla ev çöktü, 300 bin kişi tahliye edildi. Ülkenin Guicou eyaletinde temmuzda meydana gelen toprak kaymasında ise 42 kişi öldü, 21 ev yıkıldı.
Hindistan’da haziran-eylül döneminde etkili olan muson yağmurlarında yaklaşık 2 bin 400 kişi hayatını kaybetti. Musonların yol açtığı afet ve kazalarda 15 bin 729 hayvan telef oldu, 800 bin civarında ev hasar gördü. Ülkede şiddetli yağmur, su baskını ve toprak kayması gibi nedenlerle 6 milyon 300 bin hektarlık alan zarar gördü.
Nepal’de şiddetli muson yağışlarının temmuzda yol açtığı sel ve toprak kaymalarında hayatını kaybedenlerin sayısı 113 olarak kaydedildi.
Bangladeş’te ise temmuz ayında şiddetli muson yağmurlarına bağlı sellerin yol açtığı hastalık ve kazalar nedeniyle 119 kişi yaşamını yitirdi. Ülkede muson yağışları aynı ay Cox’s Bazar’da 200’den fazla toprak kaymasına yol açarken, yağışlar nedeniyle ülke genelinde 14 bin kişi evlerini terk etmek zorunda kaldı ve 11 binden fazla ev hasar gördü.
Myanmar’ın güneydoğusundaki Mon eyaletinde, 9 Ağustos’ta şiddetli yağışların neden olduğu toprak kaymasında 69 kişi öldü. Ülkede 25 Haziran’dan itibaren yaklaşık 2 ay süren şiddetli muson yağışlarının yol açtığı afetlerde toplamda 82 kişi öldü, yaklaşık 200 bin kişi yerinden oldu.
Pakistan’da aşırı yağışların yol açtığı sellerde nisanda 39, temmuzda 11, ağustostaki sel ve toprak kaymalarında ise 26 kişi öldü. Diğer yandan Pakistan kontrolündeki Azad Keşmir bölgesinde 15 Temmuz’da bir pazar yerine yıldırım isabet etmesi sonucu 22 kişi hayatını kaybetti.
Kamerun’un Bafoussam şehrinde ekim sonunda şiddetli yağışların yol açtığı toprak kaymasında 42 kişi öldü, 11 ev toprak altında kaldı.
Aşırı yağışların yol açtığı sel ve heyelanlar nedeniyle kasım ayında Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde 41, Kenya’da 65 kişi hayatını kaybederken, Güney Sudan’da ekim-kasım arasında yaşanan sellerde 70 kişi öldü.
BM İnsani Yardım Koordinasyon Ofisince aralık başında yayımlanan raporda, hazirandan itibaren Afrika’nın doğusundaki Kenya, Tanzanya, Uganda, Cibuti, Somali, Güney Sudan, Sudan, Etiyopya, Burundi ve Uganda’da şiddetli yağışların yol açtığı sel ve heyelanlarda en az 280 kişinin hayatını kaybettiği bildirildi.
İtalya’da kasımda etkili olan yağışlar nedeniyle kanallarıyla ünlü tarihi kent Venedik’te sular 187 santimetreye kadar yükselirken, kent yakınlarındaki Pellestrina’da 2 kişi hayatını kaybetti. Ülkede hafta sonu etkili olan olumsuz hava koşulları sebebiyle de 3 kişi öldü.
Akdeniz’in batısındaki Portekiz ve İspanya’yı etkisi altına alan kötü hava şartları yüzünden 19-20 Aralık’ta 7 kişi hayatını kaybetti.
Tayfunlar büyük can ve mal kaybına neden oldu
Filipinler’de, yıl başında yaşanan “Usman” fırtınasının neden olduğu sel ve heyelanlarda 126 kişi öldü, fırtınadan yaklaşık 675 bin kişi etkilendi. Ülkede, aralık başında etkili olan Kammuri Tayfunu’nun beraberinde getirdiği fırtına ve sellerde de 17 kişi yaşamını yitirdi.
Afrika’nın güneyindeki ülkelerden Malavi, Mozambik ve Zimbabve’de mart ortasında meydana gelen Idai Kasırgası ve seller nedeniyle 1000’den fazla kişi yaşamını yitirdi, 3 bine yakın kişi yaralandı. Kasırgadan 3 milyon kişi etkilendi ve altyapıda bir milyar dolardan fazla zarar oluştu.
Nepal’in güneyindeki Bara ve Parsa bölgelerindeki köyleri 31 Mart’ta etkisi altına alan fırtınada ise 35 kişi öldü.
Japonya’nın batı kesimlerinde ağustos ortasında etkili olan Krosa Tayfunu nedeniyle bir kişi yaşamını yitirdi, 50 kişi yaralandı. Ülkede ekim ayının ortalarında 6 bölgede etkili olan Hagibis Tayfunu nedeniyle de 83 kişi öldü. Hagibis Tayfunu’nun ülkenin tarım sektöründe 38,3 milyar yenlik (2,02 milyar lira) zarara yol açtığı bildirildi.
Çin’in doğu kesimlerinde ağustos ayında etkili olan Lekima Tayfunu’nda 56 kişi öldü, 16 kişi kayboldu. Tayfun, Cıciang eyaletinde 1,26 milyon kişinin tahliye edilmesine ve 24,22 milyar yuanlık (18,8 milyar lira) zarara neden oldu.
Bahamalar’ı eylül başında 5’inci kategoride vuran Dorian Kasırgası’nda 73 kişi yaşamını yitirdi, yüzlerce kişi kayboldu. Bahamalar’da büyük hasara neden olan, binlerce kişiyi evsiz bırakan ve 3,4 milyar dolarlık zarara yol açan kasırga, ABD’nin Güney ve Kuzey Carolina eyaletlerinde de etkili oldu.
Güney Kore’nin güney ve doğu kesimlerini ekim başında etkisi altına alan Mitag Tayfunu’nda 10 kişi hayatını kaybetti.
Depremlerde çok sayıda can kaybı yaşandı
Çin’in Sıçuan eyaletinin Yibin kentine bağlı Çangning ilçesinde 17 Haziran’da meydana gelen 6 büyüklüğündeki depremde 13 kişi öldü, 200 kişi yaralandı.
Filipinler’de 22 Nisan’da merkez üssü Luzon Adası’nın Bodega bölgesi olan 6,1 büyüklüğündeki depremde 16 kişi hayatını kaybetti. Ülkenin Mindanao Adası’nda 29 ve 31 Ekim’de meydana gelen 6,6 ve 6,5 büyüklüğündeki depremlerde Davao del Sur, Cotabato ve Sultan Kudarat bölgelerinde toplam 23 kişi öldü, 417 kişi yaralandı.
Endonezya’nın Maluku eyaletindeki Ternate bölgesinde 14 Temmuz’da meydana gelen 7,3 büyüklüğündeki depremde 6 kişi yaşamını yitirirken, eyaletin başkenti Ambon’da, 26 Eylül’de meydana gelen 6,8 büyüklüğündeki depremde de 36 kişi öldü.
ABD’nin California eyaletinin güneyi 4 Temmuz’da son 20 yılda gerçekleşen en büyük depremle sarsıldı. Eyalette 2 gün üst üste meydana gelen ve merkez üssü Ridgecrest yakınları olan 6,4 ve 7,1 büyüklüğündeki 2 deprem nedeniyle 6 Temmuz’da acil durum ilan edildi. Can kaybı veya ciddi yaralanmanın yaşanmadığı depremler, yaklaşık 100 milyon dolarlık hasara yol açtı.
Pakistan kontrolündeki Azad Cammu ve Keşmir’in Yeni Mirpur kentinde 24 Eylül’de meydana gelen 5,6 büyüklüğündeki depremde 40 kişi öldü, 172’si ağır 680 kişi yaralandı.
Arnavutluk’ta 26 Kasım’da meydana gelen 6,3 büyüklüğündeki depremde 51 kişi hayatını kaybetti, 900’den fazla kişi yaralandı.
Hindistan’da sıcak hava 184 can aldı
Brezilya Ulusal Uzay Araştırmaları Enstitüsü (INPE), ağustos sonunda yayımladığı raporda, Brezilya’daki Amazon ormanlarında yılın ocak-ağustos döneminde 83 binden fazla yangın çıktığını bildirdi. INPE’nin geçen ayki raporunda, ülkenin Amazon ormanlarındaki kaybının, Ağustos 2018 ile Temmuz 2019 arasında, önceki yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 30’luk bir artışla 9 bin 762 kilometrekareye ulaştığı belirtildi. Bolivya’da çıkan yangınlarda da bir kısmı Amazonlarda olmak üzere 2 milyon hektar alan yok oldu.
ABD’nin California eyaletinin güneyinde ekim ayında çıkan orman yangınında 3 kişi yaşamını yitirdi.
Avustralya’nın Yeni Güney Galler, Queensland ve Güney Avustralya eyaletlerinde geçen ay başlayan ve hala söndürülemeyen yangınlarda geçen ay 6, bu ay 2 kişi hayatını kaybetti. Yaklaşık 2,7 milyon hektarlık alanda etkili olan yangınlarda en az 744 ev, 49 tesis ve 1852 müştemilatın kullanılamaz hale geldiği belirlendi.
Yeni Zelanda’nın kuzeyindeki Whakaari (Beyaz Ada) Yanardağı’nda 9 Aralık’ta meydana gelen patlamada 17 kişi öldü, 2 kişi kayboldu, 20’den fazla kişi ağır yaralandı.
Öte yandan, Hindistan’ın doğusunda yer alan Bihar eyaletinde Aurangabad, Gaya ve Nawada bölgelerinde 50 dereceye yaklaşan hava sıcaklığı nedeniyle haziran ayının ilk yarısında 184 kişi yaşamını yitirdi. Japonya genelinde ise sıcak hava dalgasına bağlı sağlık sorunları nedeniyle temmuz sonunda 57 kişi öldü.
Avrupa’nın güney ve orta bölümünü haziran sonunda etkisi altına alan sıcak hava dalgası can kayıplarına yol açtı. Kuzey Afrika’dan gelen ve 40-43 dereceye kadar çıkan hava sıcaklığından dolayı İtalya’da 3, İspanya’da 2 kişi hayatını kaybetti.
Kaynak: AA
