Yemen hükümetinin 2006’dan bu yana ülkenin kuzey ve güneyindeki isyancı gruplarla yürüttüğü müzakere ve anlaşmalar silsilesinin son halkası bu yıl Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) desteklediği ayrılıkçı Güney Geçiş Konseyi ile imzaladığı Riyad Anlaşması oldu.
İran destekli Husilerin Yemen hükümetine karşı silahlı ayaklanma başlattığı 2004 sonrası, 2006’da varılan Sada barışı ile bu yıl Güney Geçiş Konseyi ile imzalanan Riyad Anlaşması’na kadar geçen sürede gerçekleştirilen 9 müzakere görüşmesinden 5’i anlaşma ile sonuçlandı.
Hükümet ile isyancı gruplar arasında imzalanan söz konusu anlaşmaların çoğu başarıya ulaşmadı ve ülkeye barış getiremedi.
Sada’da ilk barış (2006)
Hükümet ile Husiler arasında 28 Şubat 2006’da imzalanan anlaşmada hükümet, aynı yıl eylül ayında yapılacak seçimler öncesinde ortamı yatıştırmak için bazı tavizlerde bulundu.
Doha Anlaşması (2008)
Hükümet ile Husiler 1 Şubat 2008’de, Katar’ın başkenti Doha’da, 2007’de varılan ateşkes anlaşmasının uygulanmasına yönelik prosedürü de içeren bir anlaşma imzaladı. Ancak bu da çok uzun soluklu olmadı ve Mart 2008’de yeniden çatışmalar başladı.
Barış ve Ortaklık Anlaşması (2014)
Hükümet ile Husiler arasındaki krizi sonlandırmak için 21 Eylül 2014’te imzalanan anlaşma, “Cumhurbaşkanı Abdurabbu Mansur Hadi’nin teknokrat hükümeti kurmasını, Husiler ve ayrılıkçı Güney Hareketinden cumhurbaşkanlığı müsteşarları tayin edilmesini” öngörüyordu. Ancak bu anlaşma da Husilerin ilerleyişini durduramadı.
Cenevre-1 müzakereleri (2015)
Suudi Arabistan öncülüğündeki güçlerin başlattığı “Kararlılık Fırtınası” operasyonundan 3 ay sonra, Husilerin Aden’in pek çok semtinde kontrolü sağladığı bir ortamda, Haziran 2015’te Cenevre-1 müzakereleri yapıldı.
Müzakereler neticesinde bir anlaşmaya varılamazken, Yemen’deki güç dengeleri hükümet ve Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçleri lehine değişmeye başladı.
Cenevre-2 müzakereleri (2015)
İsviçre’nin Bell şehrinde Aralık 2015’te Yemen hükümeti ile Husiler arasında gerçekleştirilen müzakerelerden de sonuç alınamadı.
Kuveyt görüşmeleri (2016)
Başkent Kuveyt’te 21 Nisan 2016’da başlayıp 7 Ağustos’ta sona eren Yemen görüşmelerinden de sonuç çıkmadı.
Cenevre-3 (2018)
Eylül 2018’de Birleşmiş Milletler (BM) Yemen Özel Temsilcisi Martin Griffiths, “Husi heyetinin iştirak etmemesi nedeniyle Cenevre müzakerelerinin başarısız olduğunu” açıkladı. Böylece müzakereler başlamadan sona erdi.
Stockholm Anlaşması (2018)
İsveç’in başkenti Stockholm’de Husiler ile hükümet arasında 6 Aralık 2018’de başlayıp 13 Aralık 2018’de sona eren istişare toplantıları ise kısa sürmesine rağmen anlaşmayla sonuçlandı. Taraflar istişare toplantılarında esir değişimi, Hudeyde’de ateşkes, limanlar ve Taiz ile ilgili anlaşma imzaladı.
Anlaşma kapsamında ayrıca BM başkanlığında “Hudeyde Yeniden Düzenleme Koordinasyon Komitesi” oluşturuldu. Ancak bu anlaşma da kağıt üstünde kaldı.
Riyad Anlaşması (2019)
Yemen hükümeti ile BAE’nin desteklediği ayrılıkçı Güney Geçiş Konseyi arasındaki krizi sona erdirmesi beklenen Riyad Anlaşması, 5 Kasım’da Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da imzalandı.
Anlaşma, imzalar atıldıktan sonra en geç 30 günde teknokrat bir hükümetin kurulmasını, 24 bakanlıktan 12’sinin güneylilere verilmesini, Cumhurbaşkanı Abdurabbu Mansur Hadi’nin Aden’e bir emniyet müdürü, Ebyen ile Dali kentlerine de birer vali atamasını içeriyordu.
Kaynak: AA
