Washington ile Pekin, üzerinde anlaşma sağladıkları ticaret anlaşmasının “Birinci Aşama”sını bu hafta imzalıyor.
The Wall Street Journal ve Bloomberg’in de aralarında olduğu çok sayıda Amerikan medya kuruluşu, bu iddiayı Çin ile ABD arasında yürütülen müzakerelerde yer alan ABD yetkililerine yakın kaynaklara dayandırdı.
Buna göre, karşılıklı gümrük vergileri savaşını yatıştırmak isteyen iki ülke, ana hatlar konusunda anlaştı. Ancak medyaya yansıyan haberlere göre, yasal metinler henüz tamamlanmadı.
Çin tarafı, anlaşmayla ilgili herhangi bir bilgi de paylaşmadı.
İki ülke, geçen kasım ayında anlaşmaya çok yakın bir noktadayken Çin, ABD’nin istediği doğrultuda, yasalarında değişim yapmayı reddetmişti.
Anlaşma neleri kapsıyor?
Yeni varılan anlaşma kapsamında ABD, 15 Aralık’ta açıkladığı ve 160 milyar dolar değerinde Çin menşeli tüketici ürününe ek vergi uygulama kararından vazgeçecek.
Bunun karşılığında Çin, gelecek 2 yıl içinde ABD’den 200 milyar dolar değerinde mal ve hizmet satın alma taahhüdü veriyor.
200 milyar dolarlık mal ve hizmet birden çok kategori kapsayacak; 75 milyar dolar değerinde imalat ürünleri, 50 milyar değerinde enerji, 40 milyar dolar değerinde tarım ürünleri ve 35-40 milyar dolar değerinde hizmet satın alınacak.
ABD Başkanı Donald Trump, 12 Ocak’ta sosyal medya sitesi Twitter’daki hesabından yaptığı açıklamada, “Büyük bir ticaret anlaşmasını imzalamaya çok yakın” olduklarını söylemişti.
The Wall Street Journal gazetesi, anlaşmada yer alan bazı maddeleri şu şekilde sıraladı:
1- Çin, ABD’den daha çok mal ve hizmet satın alacak: Pekin, 2017 rakamlarını baz alarak, önümüzdeki 2 yıl içinde ABD’den satın aldığı mal ve hizmet tutarını en az 200 milyar dolar artıracak.
2- ABD tarifeleri azaltacak: ABD, geçen eylül ayında yürürlüğe giren, ayakkabı ve konfeksiyon ürünleri dahil Çin’den ithal edilen 120 milyar dolar değerindeki ürünlere koyduğu tarifeleri yarı yarıya indirecek (yüzde 15’ten 7,5’e kadar).
3- Teknoloji transferi: Çin, iç pazarına erişim sağlama karşılığında yabancı şirketlerin, Çin şirketlerine zorla teknoloji transferi yapması şartından vazgeçecek.
4- Fikri mülkiyet: Fikri mülkiyet hakları konusunda henüz açıklığa kavuşmayan bazı adımlar atılacak.
5- Finans hizmetleri: ABD bankalarının, sigorta ve diğer finans hizmetleri şirketlerinin Çin’de genişlemesi için mevcut bariyerler kaldırılacak.
6- Kur önlemleri: Çin’in (kur farkından yararlanmak amacıyla) para biriminin değerinin düşmesini önleyecek tedbirler alınacak.
7- Anlaşmazlıkların çözümü: Her iki tarafın, ortaya çıkacak anlaşmazlıkları çözmek için istişareye başvurmasını sağlayan bir düzenleme yapılacak. ABD ayrıca, yaklaşık 156 milyar dolarlık tüketici ürünlerine yüzde 15’lik tarifeler koymamayı kabul etti.
Hong Kong merkezli South China Morning Post’taki habere göre, yeni tarifelerden vazgeçecek ABD, 120 milyar dolarlık Çin menşeli ürünlere mevcut tarifeleri yarı yarıya indirirken, 250 milyar dolar değerindeki ürünlere uyguladığı yüzde 25 değerindeki tarifeleri sürdürecek.
ABD merkezli NPR kanalına pazartesi günü konuşan Beyaz Saray Ticaret Danışmanı Peter Navarro, anlaşmayı uygulama mekanizmasıyla ilgili bilgi verdi. Navvaro, Çin’in verdiği sözleri tutmadığı takdirde, ABD’nin 90 gün içinde yeniden tarifeler uygulama hakkına sahip olacağı ve Çin’in buna misilleme yapmama sözünü de verdiğine işaret etti.
ABD “kur manipülatörü” etiketini kaldırdı
ABD Hazine Bakanlığı, 13 Ocakta Çin için kullandığı “kur manipülatörü” etiketini de kaldırdı. “Çin, şeffafiyet ve hesap verilebilirliği teşvik ederken, rekabetçi devalüasyonlardan kaçınmak için önemli vaatlerde bulundu” ifadesini kullanan Bakanlık, “Çin’in artık kur manipülatörü olarak tanımlanmasına gerek kalmadığına” karar verdi.
ABD Başkanı Donald Trump, geçen ağustos ayında Çin’den ithal edilen 300 milyar dolarlık ürüne yüzde 10 gümrük vergisi koyunca, Pekin de 2008 finansal krizinden bu yana 7 seviyesinin altında gezinen dolar/yuan paritesini 7’nin üzerine çıkarmıştı.
ABD Hazine Bakanlığı ise bunun üzerine Çin’i “kur manipülatörü” ilan etmişti.
ABD’de ticaret açığı 3 yılın en düşük seviyesinde
Bu arada ABD Ekonomik Analizler Bürosunun verilerine göre, 2019’un kasım ayında ülkenin dış ticaret açığı son 3 yılın en düşük seviyesini gördü.
Geçen kasım ayında ABD ihracatı, ekim ayına göre 1,4 milyar dolar artarak 208,6 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. İthalat ise, bir önceki aya göre, 2,5 milyar dolar azalarak 251,7 milyar dolara indi.
Buna göre, geçen kasım ayında ABD’nin ticaret açığı 43,1 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu, son 3 yılın en düşük rakamıydı.
Trump ve ABD-Çin ticaret savaşı
Ticaret savaşını başlatan adımlar, Trump’ın 8 Mart 2018 tarihinde ithal çelik ve alüminyuma, sırasıyla yüzde 25 ve yüzde 10 ek gümrük vergisi getirileceğini duyurmasıyla başladı.
22 Mart’ta bazı ülkeler için bu tarifeler askıya alındı ancak Çin, bu ülkeler içerisinde yer almadı.
Çin ise cevaben, ABD menşeli 128 ürüne yüzde 15 ile yüzde 25 arasında değişen tarifeler getirdi.
Karşılıklı misillemeler yaklaşık 2 yıldan beri devam ediyor.
Ticaret savaşı ve teknoloji şirketi Huawei
Pekin ve Washington arasında başlayan müzakere turları devam ederken, ABD bu kez de Çin’in teknoloji devi Huawei’ye savaş açtı.
Huawei’in sahibi Rın Cıngfey’in kızı ve şirketin Mali İşler Direktörü (CFO) Mıng Vancou, ABD’nin İran’a yönelik yaptırımlarını delmek suçlamasıyla Kanada’nın Vancouver kentinde tutuklandı.
ABD, müttefiki olan ülkelere, özellikle 5G altyapısı konusunda Huawei ile anlaşmaması konusunda baskı yapıyor.
Kaynak: The Wall Street Journal, Bloomberg, South China Morning Post, ABD Ekonomik Analizler Bürosu
