Emeklilikte yaşa takılanlar konusu bugün 5 milyonu aşkın kişiyi ilgilendiriyor. Sürecin hem maliyet hem de toplumsal boyutu var. Emekli olmak isteyenler yaş şartının kaldırılmasını isterken, EYT’nin devlete maliyetinin ne olacağı da hesaplandı. Erken emekliliğin yıllık maliyeti en az 113 milyar lira olarak belirlendi.
10 ayrı çalışma yapıldı. Tek tek kriterler çıkarıldı. Emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili en az 100 ve 750 milyar arasında değişen maliyetleri ortaya çıktı.
Emeklilikte yaşa takılanlar uzun süredir tartışılıyor. 1999 yılından önce kadınlar 20 yıl, erkekler 25 yıl çalıştıktan sonra 5 bin gün prim ödemesi şartıyla emekli olabiliyordu. Ancak, 1999’da sigorta sisteminde yapılan düzenlemeyle EYT konusu gündeme geldi. Emeklilik için yaş şartı getirildi. Emeklilik yaşı kadınlarda 58, erkeklerde 60 oldu. 1999’dan önce işe girenler için kademeli geçiş öngörüldü. Prim gün sayısı 7 bine çıktı.
Sosyal güvenlik uzmanı Okan Güray Bülbül konuyla ilgili, “Emeklilikte yaşa takılanların taleplerinin bir tanesi yaş şartının kaldırılması, ilk kez sigortalı oldukları tarih üzerinden emekli olmak. İkinci talepleri de belirli bir şekilde kademeli geçiş tablosunun esnetilmesi. Bir iki yıllık daha erken emeklilikle emekli aylığının bir kısmına erişebilmesi.” değerlendirmesinde bulundu.
EYT kapsamında 5 milyon 954 bin 225 kişi var. Bu kişilerin erken emekli olmasının getireceği maliyet hesaplandı. Maliyet kriterleri olarak emekli olacak kişinin ödemeyeceği prim, sağlık hizmeti ve emekli olması öngörülen toplam süre baz alındı. Bu kapsamda 10 ayrı analiz yapıldı.
Erken emekliliğin bütçeye yıllık maliyeti en az 113 milyar lira olarak belirlendi. 20 yıla yakın maaş alındığında bu maliyet 754 milyar TL’ye kadar çıkıyor.
Bülbül, “EYT kapsamında 5 milyon 954 bin 225 kişi var. Erken emekliliğin yıllık maliyeti en az 113 milyar lira. 20 yıla yakın maaş alındığında bu rakam 754 milyar liraya çıkıyor. Sosyal güvenlik sistemi açısından sisteme baktığımızda böyle bir düzenlemenin Aktüeryal düzenlemeyi bozacağı gelecek nesillerin emekliliğini riske atacağı açık. Fakat konunun toplumsal boyu ele alındığında bu kişilerin çalışmak durumda kalmaları büyük bir zorluk getiriyor kendilerine.” ifadelerini kullandı.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, konuyla ilgili yaptığı son açıklamada, “Her türlü kombinasyonu denedik. Hiçbirinin maliyeti sürdürülebilir değil” dedi.
Kaynak: TRT Haber
