Irak’taki Kürdistan Yurtseverler Birliği Partisi (KYB), başta kurucu lideri Celal Talabani’yi kaybetmesi, parti içindeki çekişmeler ve ülkede yaşanan önemli gelişmeler nedeniyle 9 yıl aradan sonra, 5 yıl gecikmeli olarak kongresini düzenliyor.
Irak’ın kuzeyindeki Süleymaniye başta olmak üzere Kerkük ve Erbil kentlerinde siyasi nüfuza sahip KYB, Suriye’nin başkenti Şam’da kurulduğu 1975’ten bu yana 4’üncü kongresini “yenilenme” adı altında bugün Süleymaniye’de gerçekleştiriyor.
Irak’ın başkenti Bağdat’ın yanı sıra orta ve güney vilayetlerinde süren hükümet karşıtı gösteriler ve Başbakan Adil Abdulmehdi’nin istifasıyla başlayan siyasi krizin gölgesindeki kongreye 91’i kadın olmak üzere toplamda 459 delege katılıyor.
Irak tarihinde 44 yıllık geçmişe sahip parti, son birkaç yıldır yaşadığı iç çekişme ve güç kaybının önüne geçmek ve yeni liderini seçmek için kongre düzenliyor. Ancak partinin bu kongrede yeni bir genel sekreter seçip seçmeyeceği ise belirsizliğini koruyor. Şu ana kadar resmi bir şekilde parti genel sekreterliği için adaylığını koyduğunu ilan eden çıkmadı.
Kongre 2014’ten bu yana sürekli ertelendi
Normal şartlarda 2014 yılında yapılması gereken kongre, parti kurucusu ve karizmatik lideri Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani’nin görevdeyken Aralık 2012’de Bağdat’ta aniden rahatsızlanması ve ardından 3 Ekim 2017’de hayatını kaybetmesi nedeniyle sürekli ertelendi.
Nitekim KYB’nin karizmatik liderinin 2012’de rahatsızlanması, parti içerisindeki dengelerin değişmesine ve iç çekişmelerin yaşanmasıyla güç kaybına neden oldu.
Talabani’nin hastalanması ve parti içi çekişmelerin yanı sıra terör örgütü DEAŞ’ın Irak’ın üçte birini Haziran 2014’te ele geçirmesi, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nde (IKBY) meydana gelen ekonomik ve siyasi kriz, Erbil’in 25 Eylül 2017’de düzenlediği bağımsızlık referandumu ve 2018’de art arda gelen genel ve bölgesel seçimler kongrenin gerçekleştirilmesinin önünde engel oluşturdu.
KYB içinde öne çıkan isimler
Söz konusu gelişmeler üzerine, yeni liderinin seçilip seçilmeyeceği henüz kesinlik kazanmadığı kongrede, parti içinde süregelen güç çekişmesinin, Talabani ailesinin bireyleri, geçici genel sekreter konumundaki Kosret Resul Ali ve mevcut Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih arasında yaşanacağı tahmin ediliyor.
Talabani’nden sonra eşi Hero İbrahim Ahmed, iki oğlu Kubat ve Pafıl’ın yanı sıra kuzenleri Lahur Şeyh Cengi’ye destek vererek partideki nüfuzlarını koruyama çalıştı. Aile, partinin medyası başta olmak üzere önemli gelirlerin elde edildiği şirketleri ve Süleymaniye’deki istihbarat servisini elinde tutuyor ve IKBY ve Irak merkezi hükümetindeki önemli atamaların arkasında yer alıyor.
Oğul Kubat Talabani IKBY Başbakan Yardımcılığı görevini yürütürken, Pafıl Talabani de parti üzerindeki gayri resmi gücünü pekiştirmeye çalışıyor.
Kuzen Cengi ise IKBY’nin Süleymaniye’deki İstihbarat Servisi Müdürü görevini üstlenerek, kenti ziyaret eden tüm diplomatik misyonlarla bir araya geliyor.
Partinin ünlü askeri komutanı ve Talabani’nin uzun yıllar yardımcılığını yapan Erbil asıllı 67 yaşındaki Kosret Resul Ali de KYB’nin diğer önemli isimleri arasında yer alıyor.
Ali, başta partiye ait Peşmerge güçleri olmak üzere askeri komutanlar üzerinde önemli bir nüfuza sahip olmasının yanı sıra partinin geçici genel sekreteri olması nedeniyle de önemli yetkileri elinde bulunduruyor.
Berhem Salih de öne çıkıyor
Talabani ailesi ve Ali’nin sahip olduğu güçlerin aksine başta batılı ülkeler olmak üzere bölgedeki ülkelerle güçlü diplomatik ilişkileri bulunan Irak’ın mevcut Cumhurbaşkanı Berhem Salih de parti içinde öne çıkan isimler arasında yer alıyor.
IKBY’de 2009-2011 yılları arasında 2 yıl başbakanlık yapan, Irak merkezi hükümetinde çeşitli bakanlık ve danışmanlık görevlerini üstlenen Salih, Süleymaniye’deki Amerikan Üniversitesi’nin de kurucuları arasında bulunuyor.
Talabani ailesiyle yaşadığı ciddi çekişmeler nedeniyle 2017’de kendi partisini kuran Salih, Demokrasi ve Adelet Koalisyonu adıyla Mayıs 2018’de girdiği genel seçimlerde istediğini elde edemedi.
Pafıl Talabani ve Lahur Şeyh Cengi ile arasının yeniden düzelmesinin ardından partisine geri dönen Salih, KYB’nin adayı olarak 2 Ekim 2018’de Irak Cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturdu.
Ancak IKBY’deki bazı yerel medyada çıkan haberlere göre kongrenin bir neticeye varmasında sıkıntılar yaşanabileceği iddia ediliyor. Haberlerde kongrenin kaderinin, Talabani ailesinin parti içindeki gücünü konsolide edip edemeyeceğine bağlı olduğu ileri sürülüyor.
Parti içi teşkilatın değişmesi öngörülüyor
KYB kurulduğu 1975’ten bu yana en tepesinde genel sekreter, 2 yardımcısı, polit büro, başkanlık konseyi ve merkezi meclisi bulunuyor.
KYB’nin iç tüzüğünü hazırlamaktan sorumlu yüksek komisyon üyesi İbrahim Celali, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 4’üncü kongrede teşkilatların yapısında bazı değişikliklerin yapılacağını ifade etti.
İbrahim, yeni yapıya ilişkin birçok önerilerin olduğunu ancak en çok makbul görülenin genel sekreter yardımcısı sayısının 2’den 4 çıkarılması ve geniş yetkilerin verilmesi olduğunu söyledi.
Polit büro ve başkanlık konseyinin yerine farklı kurulun kurulmasının hedeflendiğini aktaran İbrahim, kongreden geçmesi halinde danışman, uzman ve başkanlık kurullarının getirilmesi istendiğini aktardı.
KYB’nin Irak’taki konumu
Jeopolitik konumu doyasıyla kuruluşundan bu yana İran’a yakın olarak tabir edilen KYB, ABD’nin Irak’ı 2003’te işgal etmesinden sonra ülkenin siyasi arenasında da isminden söz ettiren taraflar arasında yer aldı.
KYB, Irak’ın yeni anayasanın yazılması başta olmak üzere ezeli rakibi Mesut Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokrat Partisi ile kurduğu stratejik anlaşma vesilesiyle IKBY’deki önemli siyasi nüfuza sahip oldu.
Ülkede 2003’ten bu yana 4 dönemdir cumhurbaşkanlığını elinde bulunduran KYB, IKBY’deki hükümette de şu anda başkan ve başbakan yardımcılığının yanı sıra meclis başkanlığı ve 6 bakanlığa sahip bulunuyor.
Irak’taki Mayıs 2018 genel seçimlerinde toplamda 18 milletvekilini Irak Meclisi’ne gönderen KYB, 12 milletvekilinin bulunduğu Kerkük’te 6 milletvekili çıkararak Kerkük’teki tek Kürt parti hakimiyetini koruyan taraf oldu.
IKBY’deki Eylül 2018 bölgesel seçimlerinde KYB, daha önce 3. parti konumundayken çıkardığı 21 milletvekiliyle yeniden 2. parti konumuna yükseldi.
Kaynak: AA
