KTEZO: “İŞSİZLİK ÇIĞ GİBİ BÜYÜDÜ, İNSANLAR AÇLIKLA BAŞ BAŞA KALDI”
“50 BİN KİŞİ İŞSİZ KALMIŞ, 5000 KADAR İŞ YERİ DE KEPENK İNDİRMİŞTİR”
Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Odası (KTEZO), bir yıldır devam eden Kovid-19 salgınının ekonomide büyük bir krize neden olduğunu belirterek, devletin sektörlere yaptığı katkıların yetersiz olduğunu, işsizliğin çığ gibi büyüdüğünü ve insanların açlıkla baş başa kaldığını savundu.
KTEZO yaptığı yazılı açıklamada, salgının başladığı günden bugüne, iş gücünün %35’inin yani 50 bin kadar kişinin işsiz kaldığını ve 5 bin kadar iş yerinin de kepenk indirdiğini belirterek bunun bir rekor olduğunu vurguladı.
Açıklamada şunlar kaydedildi:
“DEVLET NE YAPTI?”
“Özellikle Lefkoşa, Mağusa sur içleri, Girne, Güzelyurt, Lefke çarşıları, üniversite içleri ve çevrelerinde yer alan iş yerlerinin kayıpları %100’lere dayanmaktadır. Sektörel olarak ise kamu ulaşım araçları, seyahat acenteleri ve pek çok konaklama tesisleri ve eğlenceye dayalı işyerleri tam bir iflası yaşamaktadır.
Yiyecek içecek sektörü marttan- mayısa kapalı olduğu iki ay boyunca büyük darbe almış, yaz aylarında kısmen toparlanmasına rağmen kasımdan bu yana yerlerde sürünmektedir. Güzellik ve saç hizmetleri alanı da çok farklı değildir.
Otomotiv, inşaata dayalı iş yerleri; hırdavat metal, elektrik tesisat, demircilik gibi sektörler dahil iş kaybı %50’lere dayanmıştır. Mobilya, beyaz eşya satışı ve butik, ayakkabı gibi diğer perakende alanları hakeza. Hatta daha beter durumdadır.
Buna mukabil devlet ne yaptı? Seyahat, ulaşım ve turizm emekçilerine üç ay için toplam 4500 TL, (yıla vurduğunuzda ayda 375 TL) katkı yapmıştır. Bu sektörler dışında kalan çalışanlara ise 1500 TL (yıla vurduğunuzda ayda 125 TL) katkı yapmıştır. Dolayısı ile bir sene sonra bu “büyük” katkının sonuçları çok acımasız oldu. İşsizlik çığ gibi büyüdü. İnsanlar açlıkla baş başa kaldı.
Ayrıca sosyal güvenlik borcunu yapılandırabilen esnafa da toplamda 8 bin TL katkı yapıldığını belirtmeliyiz. Yıla vurduğunuzda, ayda 666 TL’ye denk geliyor. Kira gideri, borcu, market harcaması ve benzeri giderleri olan işletmelere yapılan bu katkının yarattığı sonuçlar da ortadadır.”
“1500 TL’YE KADAR YAPILACAK OLAN KATKI BELİRSİZLİĞİNİ KORUYOR”
Kendi vergi ve kesintilerinden oluşan işsizlik fonundan yapılan bu katkılardan başka, devlet bütçesinden herhangi bir kaynak kullanımı olmadığının belirtildiği açıklamada, “Sadece yine sosyal güvenlik borcunu yapılandıranlar için, kendi kesintilerimizden oluşan işsizlik fonundan ayrı olarak bütçeden yapılan bir katkı da söz konusudur. Sigorta yatırımlarının toplam tutarının %70’i kadar bir katkı yapılmaktadır. Bu katkı da toplamda genel bütçe içinde %3, en fazla %5’lik bir katkıdır” denildi.
Açıklamada, 1500 TL’ye kadar yapılacak olan katkı kararının da belirsizliğini koruduğu savunularak, insan yaşamı ve mevcut iş kayıpları dikkate alındığında bu rakamların ‘sadaka’ sayılabileceği kaydedildi.
