KKTC Merkez Bankası, 2019 yılı 4. çeyrek bültenini yayımladı. Bültende, KKTC bankacılık sektörü gelişmeleri, enflasyon gelişmeleri, ticaret gelişmeleri ve bütçe gelişmeleri değerlendirildi.
Buna göre, bankacılık sektörünün aktif toplamı 2019 yılının dördüncü çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 7,8 oranında artış kaydederek, 40.804,9 milyon TL seviyesine yükseldi.
İlgili dönemde, nakit ve nakit benzeri kalemler ile brüt kredilerde sırasıyla yüzde 9,3 ve yüzde 11,8 artış olurken, menkul değerler cüzdanında yüzde 4,4 ve diğer aktiflerde yüzde 13,7 düşüş gerçekleşti.
2019 yılının son çeyreğinde, sektörün aktif toplamı içerisindeki en büyük pay yüzde 55,3 ile brüt kredilere ait olurken, nakit ve nakit benzeri kalemler yüzde 32,54 ile ikinci en büyük paya sahip aktif kalemi oldu. Aynı dönemde, toplam pasifin yüzde 80,47’sini mevduat, yüzde 9,43’ünü ise özkaynaklar oluşturdu.
2019 yılı dördüncü çeyreğinde brüt krediler toplamı ve mevduat toplamı sırasıyla 22.573,4 milyon TL ve 32.837,3 milyon TL olarak gerçekleşti. Sektörün tahsili gecikmiş alacakları (TGA) bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 21,2 oranında artarak 1.266,1 milyon TL’ye yükseldi.
Bankacılık sektörünün sermaye yeterliliği standart rasyosu (SYSR) 2019 yılı dördüncü çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre 1,45 puan azalarak yüzde 17,57 seviyesinde gerçekleşti. Banka grupları bazında incelendiğinde SYSR, kamu eliyle yönetilen bankalarda yüzde 15,66, özel sermayeli bankalarda yüzde 14,69 ve şube bankalarında yüzde 21,99 oldu.
Bankacılık sektöründe mevduatın krediye dönüşüm oranının 2019 yılı kasım ayında ulaştığı yüzde 65,80 seviyesi, 2010 yılı kasım ayındaki yüzde 64,86 seviyesinden sonra izlenen en düşük dönüşüm oranı oldu. 2019 yıl sonu itibarıyla bu oran yüzde 68,74 seviyesine yükseldi.
2019 yılı dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aralık ayına göre enflasyondaki değişim oranları ekim ayında yüzde 10,7, kasım ayında yüzde 10,2 ve Aralık ayında yüzde 11,7 seviyesinde gerçekleşti.
2019 yılı aralık ayı sonunda yıllık fiyat artışının en yüksek olduğu sektörler sırasıyla yüzde 27,7 ile alkollü içecekler ve tütün, yüzde 22,1 ile lokanta ve oteller, yüzde 21,9 ile sağlık oldu. İlgili dönemde en düşük fiyat artışı ise yüzde 0,4 ile haberleşme kaleminde yaşandı.
KKTC 2019 yılı ocak –kasım ayı döneminde ihracat toplamı 77 milyon ABD doları iken, ithalat toplamı 1,3 milyar ABD doları seviyesinde gerçekleşti.
Buna göre, ABD doları bazında ithalat ve ihracat toplamları önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 15 düşüş gösterdi. 2019 yılı ocak – kasım döneminde ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 5,9 olarak gerçekleşti.
2019 yılı ilk on bir ayı içerisinde seçilmiş ithalat kalemleri incelendiğinde inşaat demiri, mobilya ve aksamları, elektrik malzemeleri gibi inşaat sektörü ile ilişkili olan mal gruplarında önceki yılın aynı dönemine göre sırasıyla yüzde 36,7, yüzde 61,9 ve yüzde 32,5 seviyesinde düşüş yaşandı. İthalattaki bu düşüşün 2019 yılı büyümesini olumsuz etkileyebileceği düşünülüyor.
2019 yılı tamamında bütçe gelirleri ve giderleri toplamları sırasıyla 7.402,9 milyon TL ve 7.688,5 milyon TL olarak gerçekleşti ve 2019 yılı bütçesi 285,6 milyon TL açık verdi.
2018 – 2019 yılları arasında bütçe gelirleri yüzde 34,5 artış gösterirken, bütçe giderlerindeki artış yüzde 41 seviyesinde oldu. Bütçe gelirleri içerisinde en yüksek paya sahip vergi gelirleri kalemi 2019 yılında önceki yıla kıyasla yüzde 31,1 artış göstererek 4.948,2 milyon TL’ye ulaştı.
Bütçe giderleri içerisinde en yüksek paya sahip cari transferler ve personel giderleri kalemleri toplamı 6.125 milyon TL ile bütçe giderlerinin yüzde 80’ini oluşturdu.
Db/tak
