Geçen yıllara oranla 2019’da nispeten daha düşük bir profil çizen otomotiv sektörü gelecek yıldan umutlu. Sektör temsilcileri bu yılı ‘Kötü başladık, iyi bitirdik’ olarak özetlerken, özellikle yıl içinde atılan kredi desteği ve hurda teşviki gibi adımların önemine dikkat çekiyor.
Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) Başkanı Murat Şahsuvaroğlu ve Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Yönetim Kurulu Başkanı Haydar Yenigün, sektörde son yıllarda görülen değişimleri, 2020 beklentilerini ve yerli otomobilin piyasaya muhtemel etkilerini TRT Haber’e değerlendirdi.
Felaket senaryoları satışları düşürdü
2010 ve 2017 yılları arasında ülkemizde yıllık ortalama 850 bin araç satıldığını anlatan OYDER Başkanı Şahsuvaroğlu, “2018 iyi başladı ancak kötü bitti. O sancılı sürecin bir türlü atlatılamamasında kur şoku, faiz sopası gibi etmenler öne çıktı. O dönemde ‘faizler daha da artacak, dolar 10 TL olacak’ gibi söylemler topluma pompalandı. Bu duygularla 2019’un ilk dönemlerini geçirdik. İnsanların parasını banka faizlerine yatırdığı, ev-araba almayıp, yatırım yapmadığı bir dönem yaşadık” dedi.
“En büyük rakibimiz mevduat faizi”
Şahsuvaroğlu, sektörün yaşadığı bu sıkıntılara hükümetin de tepkisiz kalmayarak hemen önlem içerikli adımlar attığını belirterek, şunları söyledi:
“2018 Kasım ayında ÖTV-KDV desteği geldi ve 2019 yılı Haziran ayına kadar sürdü. O dönemde yine hurda teşviki sağlandı. Sektörde kıpırdanma bu adımlarla başladı. Biz o dönemde ‘Parası olan mevduata koşuyor. Bu faiz oranları varken kimse araba almaz. En büyük rakibimiz mevduat faizi’ görüşümüzü en üst düzeyde dile getirdik. Sonrasında faiz indirimi ve diğer teşvik adımları geldi. Sektör o zaman kötü gidişe bir fren yaptı ve yukarı yönlü bir ivme kazandık.”
Faiz indirimlerinin ardından en kötüsünü geride bıraktık
OYDER Başkanı Murat Şahsuvaroğlu, Merkez Bankasının faiz indirim kararları ve kamu bankalarının 0,49 oranında kredi vermeye başlamasıyla otomotivde yeni bir perde açtıklarına değinerek, tüm bu sürecin sektör paydaşları, dernekler ve hükümet nezdindeki istişarelerle aşıldığına vurgu yaptı.
Türkiye’de otomotiv bayiliği sisteminin 1 milyon adet satış miktarınagöre dizayn edildiğini söyleyen Şahsuvaroğlu, şöyle devam etti:
“Doğrudan 70 bin kişiye istihdam sağlayan, bugüne kadar 10 milyar dolar yatırım yapılan bir sektörden bahsediyoruz. Satış rakamlarında 1 milyonun altında kaldığımız her dönemi kaliteli istihdamın ve yatırımın önüne geçer. Türkiye’nin otomotiv satışında olması gereken yer; 850 bin ve üzeri.
Dolaylı vergi kaybı da artıyor
2020 yılında faizler daha da düşer, 0,49 oranında kredi seçeneği devam eder, ÖTV matrahı güncellenirse biz sektör olarak 600 bin bandının üzerine rahatlıkla çıkarız. Otomotivde lastiğin dönmesi son derece önemli. Sattığınız her arabanın çeşitli vergileri var. Sattıktan sonra da MTV, sigorta, akaryakıt başta olmak üzere çok farklı alt dallardan hazineye akan bir gelir söz konusu. Bu nedenle araç satışımızın düştüğü her yıl, hazinenin dolaylı vergilerden kaybı da artıyor.”
Hurda teşviki konusundaki talebimizi ilettik
OYDER Başkanı, hurda teşviki konusunu çok önemsediklerine değinerek, şunları söyledi:
“Bu konuda talebimizi üst makamlara ilettik. 18 ayda 350 bin araç hurda teşvikiyle yenilenmiş. Demek ki tüketiciler bu teşviki kayda değer buldu ve bu haklarını kullandı. Ülkemizde 20 yaş üstü 4,5 milyon araç var. Avrupa’da araçların yaş ortalaması 8. Doğu Avrupa’da bu rakam 11. Ülkemizde ise 13. En azından Doğu Avrupa’yı yakalayabilmek adına teşvik devam etmeli.”
Yerli otomobili sergilemek ve satmak için sabırsızlanıyoruz
Cuma günü ilk sürüşü gerçekleşecek olan yerli otomobil konusuna da değinen Murat Şahsuvaroğlu, “Tüm sektörü pozitif anlamda etkileyecek bir adım. Bizler için gurur kaynağı. İçten yanmalı motora zamanında giremedik ve bir asır kaybettik. Çağımız bize ‘elektrikli aracı’ emrediyor. Bu hamleyi o nedenle çok değerli buluyoruz. Bayilerimizde ülkemizin milli aracını sergilemek ve satmak için sabırsızlanıyoruz” ifadesini kullandı.
“Pazarı 1,5 milyona çıkartacak plan için çalışıyoruz”
Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Yönetim Kurulu Başkanı Haydar Yenigün ise sektörün ilk 11 aylık sonuçlarına göre, 2018 yılının aynı dönemiyle karşılaştırıldığında üretimin yüzde 7, ihracatın yüzde 6, toplam pazarın yüzde 29 daraldığına dikkat çekti.
“Bu verilerle birlikte otomotiv pazarı maalesef son 10 yılın en düşük pazarı olarak kayıtlara geçti” diyen Yenigün, şunları söyledi:
“2020 yılında bir miktar kıpırdanma bekliyoruz. Umarım yüzde 20 veya üstünde bir kıpırdanma olur, yani 600 binler telaffuz edilir. Pazarı 1,5 milyon seviyelerine çıkaracak bir plan için de çalışmalarımız sürüyor. 2020’nin ilk çeyreğinde detaylarını açıklayacağımız bu çalışmadaki hedefimiz, Türkiye otomotiv pazarını önce 1,5 milyon ardından uzun vadede 2 milyon adede çıkartırken şirketlerin ihracata yönlenmelerini kolaylaştırmak olacak.”
