Petrol fiyatları, Rusya ve Suudi Arabistan arasında fiyat savaşlarının başlamasıyla beraber yüzde 30 düştü. Bu düşüş, 1991 yılında başlayan Körfez Savaşı’ndan beri görülen en keskin değer kaybına işaret ediyor.
Suudi Arabistan’ın petrol üretimini artıracağını açıklamasının ardından ham petrolün varil fiyatı, Pazartesi günü Asya’da piyasaların açılmasıyla 32 dolara kadar düştü.
Cuma günü Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’nün (OPEC) 14 üyesiyle, OPEC üyesi olmayan Rusya ve diğer petrol üreticileri, koronavirüsün petrol talebinde azalmaya neden olması sonrası nasıl bir strateji izlenmesi gerektiği konusunda anlaşamadı.
Rusya, Suudi Arabistan’ın petrol üretimini günde 1,5 milyon varil azaltma talebine olumsuz yanıt verdi.
Bunun üzerine Suudi Arabistan’ın petrol şirketi Aramco, hafta sonu Nisan ayı itibarıyla petrol üretimini günlük olarak 10 milyon varilin üzerine çıkaracağını açıkladı.
Taraflar arasında petrol üretimi konusunda ortaya çıkan anlaşmazlık, 2016 yılından beri Rusya ve OPEC arasında olan işbirliğinin de sona ermesi anlamına geliyor.
Suudi Arabistan’ın rakiplerini piyasadan sürmek için üretimde değişikliğe gittiği her seferinde petrol fiyatlarında büyük düşüşler yaşandı.
Petrol fiyatlarındaki bu düşüşe, küresel piyasalardaki koronavirüs endişesi de eklenince gelişmekte olan piyasalarda, hisse senetleri ve petrol üreten ülkelerin para birimlerinde de keskin düşüşler yaşandı.
Kimi analistler bugünü piyasaların son zamanlarda yaşadığı en karanlık günlerden biri olarak tanımlıyor.
Bloomberg’e konuşan Seul’deki NH Yatırım ve Menkul Kıymetler Şirketi’nden Eugene Kang, “Bugün inanılmaz bir şekilde kaotik geçiyor. Finansal piyasalar hazırlıksız yakalandı” ifadesini kullandı.
PİYASALARDA KIRMIZI GÜN
Çoğu hisse senedi piyasası güne düşüşü sembolize eden kırmızılarla başlarken Avrupa hisse senetleri piyasalarının çoğunda en az yüzde 7’lik kayıplar yaşandı.
Londra Borsası FTSE-100 endeksi açılışında yüzde 8’lik bir kayıp yaşadı.
Goldman Sachs, ham petrolün varil fiyatının 20 dolara kadar düşebileceğini tahmin ederken Uluslararası Enerji Ajansı, petrol için küresel talebin finansal krizin yaşandığı 2009 yılından beri ilk defa düşebileceğini öngördü.
ABD borsalarında keskin düşüş nedeniyle kısa bir süreliğine satışlara ara verildi. Üç büyük borsa endeksinde yüzde 6 düşüş kaydedildi.
Petrol üreten ülkelerin para birimlerinde büyük kayıplar yaşandı.
Rus rublesi ve Meksika pesosu, dolara karşı yüzde 7’ye yakın değer kaybı yaşarken iki para birimi de 206 yılından beri en düşük seviyesine geldi.
Suudi Arabistan hisse senetleri piyasasında yüzde 9 düşüş yaşanırken Aramco’nun hisse senedi de yüzde 10 değer kaybetti.
MSCI (Morgan Stanley Capital International Index) gelişmekte olan ülkeler endeksinde yüzde 4,4 değer kaybı yaşandı.
Uluslararası Finans Enstitüsü’nün rakamlarına göre gelişmekte olan ülkeler, tarihi olarak en kötü haftasını yaşıyor. Kurumun verilerine göre son 45 gün içinde bu ülkelerden 30 milyar dolar kadar para çıkışı yaşandı.
AYNI ANDA İKİ ŞOK
Türkiye’de de Borsa İstanbul’un BIST 100 endeksi günlük olarak yüzde 3,86’ya kadar düştü.
Dolar/TL kuru da piyasalardaki hareketleri takip ederek haftaya yüzde 1’in üzerinde yükselişle başladı.
TSİ 14:00’te kur 6,11 seviyesinden işlem görüyor.
Koronavirüsün küresel petrol talebi üzerindeki olumsuz etkisi düşünülürse fiyatların daha da düşebileceği tahmin ediliyor.
Goldman Sachs’ın New York’taki ofisinde küresel emtia masasının başında olan Jeffrey Currie, Bloomberg’e yaptığı açıklamada, petrol piyasalarının şu an için belirsiz iki fiyat şokuyla karşı karşıya olduğunu söylüyor.
Citigroup’un emtia araştırma masasının başında olan Ed Morse ise Bloomberg’e yaptığı yorumda, “Aynı anda hem arz fazlasının hem de talep şokunun yaşandığını ilk defa görüyorum. Bu kombinasyon çok nadir yaşanır ve o yüzden bundan sonra ne olacağının bilinmesi de daha zor.” dedi.
