Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği (KTTB) Koruyucu Hekimlik ve Halk Sağlığı Sorumlusu Dr. Emre Y. Vudalı, aşıyla önlenebilir hastalıkların KKTC’de de dünyada da sorun olmaya devam ettiğini ancak erişkin yaş grubunda aşılamanın henüz istenilen düzeyde ilgi görmediğini söyledi.
Erişkin yaş grubunda sık görülen, ölümlere, işgücü kaybına neden olan bulaşıcı hastalıkların bir kısmının aşıyla önlenebileceğini kaydeden Vudalı, halkın bu konuda bilinçlendirilmesi gerektiğine işaret etti.
Vudalı, aşıların sadece çocuklara değil, herkese, öncelikle bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerle, bağışıklık sistemini zayıflatan ek hastalığı olan kişilere önerildiğini belirtti.
Emre Vudalı, “Hastalıkların bir kısmı aşı ile önlenebilir. Aşılanma bireysel değil toplumsal bir karardır” vurgusu yaptı.
Yazılı açıklama yapan, bazı bilimsel veriler de paylaşan Vudalı, aşı konusunda şu bilgileri verdi.
“Aşılama (bağışıklama) temelde, dışarıdan, belirli koşullar altında verilen bir maddeye karşı kişinin “bağışıklık yanıtı” ve bunun sonucunda “bağışıklık hafızası (bellek)” geliştirmesi sürecidir. Burada yapılan, hastalığa neden olan mikroorganizmanın bağışıklık sistemini uyaracak kısım(lar)ının (immünojen) belirlenerek kontrollü bir şekilde insan vücuduna verilmesi, böylelikle bağışıklık sisteminin bu mikroorganizmayı sonraki karşılaşmada tanımasını sağlamaktır. Hastalığa yakalanmadan mikroorganizmayı tanıyan ve nasıl ortadan kaldıracağını öğrenen vücut, canlı mikroorganizmayla karşılaştığında hızlı bir şekilde yok eder ve hastalık oluşmasına izin vermez. Buna bağışıklık yanıtı denir. Aşı sayesinde vücut, hastalığı geçirmenin getireceği ölüm veya sakatlık gibi risklerle karşılaşmaksızın o hastalıkla nasıl mücadele edeceğini öğrenmiş olur.
Aşılanmanın bireysel değil toplumsal bir karar olduğunu söyleyen Vudalı, dünyada aşıya karşı olanların sayısında artış olduğuna dikkat çekti.
Vudalı, şunları ekledi:
“Toplum bağışıklığı azalacak olursa ciddi salgınlarla karşı karşıya kalınır. Bu nedenle aşı olma/olmama kararı sadece bireyi değil tüm toplumu ilgilendirir. Aşı karşıtlığı tüm toplumun sağlığını tehdit eden bir harekettir. Aşılama, çocukluk yaş grubunda görülen hastalıkların önemli ölçüde azalmasına, beş yaş altı ve bebek ölüm hızlarının düşmesine neden olmuştur. Ancak aşılama sadece çocukluk yaş grubunda görülen hastalıklarla sınırlı düşünülmemeli”
Erişkinlere hangi durumlarda aşılama önerildiği konusunda bilgi veren Emre Vudalı, şunları kaydetti:
“Her aşının tavsiye edilme durumu veya tavsiye edilmeme durumu farklılık gösterir. Ancak aşılar genel olarak herkese veya öncelikli olarak bağışıklık sistemi zayıf olan kişilere önerilmektedir. Bağışıklık sistemini zayıflatan ek hastalıklar olarak yaşlı olmak (65 yaş üstü), astım, KOAH, diyabet (şeker hastalığı), kronik karaciğer hastalığı, dalak fonksiyon kaybı, kanserler, solid organ nakli (karaciğer veya böbrek), HIV hastalığı, hemodiyaliz hastaları, kalp hastaları, nörolojik hastalıklar, morbid obez hastalar, uzun süre steroid veya benzeri bağışıklığı baskılayan ilaç kullanan hastalar olarak sıralayabiliriz. Ancak unutmamalıdır ki her aşının önerisi farklı olmaktadır, bu sebepten ötürü erişkin aşılama programınız için mutlaka bir enfeksiyon hastalıkları uzmanına başvurunuz.”
Aşının hangi durumlarda önerilmediği konusuna da değinen Vudalı, şunları belirtti:
“Her aşının tavsiye edilme durumu veya tavsiye edilmeme durumu farklılık gösterir. Ancak bazı aşılar yumurta alerjisi, gebelik, veya önceden aşı alerjisi geçirmiş olan kişilere önerilmez. Bu sebepten ötürü erişkin aşılama programınız için mutlaka bir enfeksiyon hastalıkları uzmanına başvurunuz. “
(BRT/TAK)
