Tıbbi Genetik Laboratuvarı halkımız için en iyi hizmeti vermeye devam ediyor…
Lefkoşa Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi Genetik Laboratuvarı Sağlık Bakanlığı bünyesinde aktif olarak 2010 yılında çalışmaya başlamıştır. Bu laboratuvar, tecrübeli kadrosu ile o tarihten itibaren moleküler tanı yöntemleri kullanarak birçok farklı hastalıkların teşhis ve tedavisinde kullanılan testler yapmakta ve halkımıza hizmet vermektedir.
Yapılan testler arasında Domuz gribi ve İnfluenza da dahil 21 adet üst solunum yolu patojeni, Hepatit ve HIV gibi virüslerin kandaki moleküler tespiti, alfa talasemi ve bazı kanserlerin teşhis ve tedavisinde kullanılan tümör mutasyon analizleri bulunmaktadır. Bu kapasite ve test sayısı ile moleküler analiz yapan başka bir laboratuvar KKTC de bulunmamaktadır.
Koronavirüsün adamıza gelmesiyle, 7 Mart 2020’den itibaren SARS CoV-2 Dünya Sağlık Örgütü’nün de önerdiği gerçek-zamanlı PCR yöntemiyle laboratuvarımızda çalışılmaya başlanmıştır. Laboratuvarın test kapasitesini artırmak için gerek Doğu Akdeniz Üniversitesi’nden öğretim görevlileri, gerek Veteriner Dairesi ve Devlet Laboratuvarı’ndan bulaşıcı hastalıklar konusunda deneyimli uzman personel de laboratuvar kadrosuna katılarak çalışan kişi sayısı 6’ya yükselmiştir.
Laboratuvar, Covid19 salgınının ülkemize gelmesi ile vardiyalı olarak 24 saat günde hizmet vermektedir.
Yeni koronavirüsün tespiti için PCR testi iki aşamadan oluşmaktadır. İlk aşama, örneklerden viral RNA’ın izolasyonu yapmak, ikinci aşama ise SARS CoV-2 ye özgül gerçek zamanlı PCR reaksiyonu ile viral RNA’ın tespitini içermektedir. Genetik Laboratuvarında yapılan testlerde son 3 senedir RNA ve DNA ayrıştırma basamağında otomatik izolasyon sistemi kullanılmaktadır.
Bu sistem, hem ortamın hem de çalışanların ve dolayısıyla tüm hastane ve halkın örneklerden dolayı oluşabilecek bulaşmayı önlemekte dünya otoriteleri tarafından tavsiye edilen yöntemdir. Bu yöntem kullanılarak hem çalışan hem de halkın korunmasının yanı sıra, pozitif örnekler arası olası bir bulaşı da engelleyerek test sonuçlarının güvenirliliği artırılmaktadır. Güvenlik kabinleri ile örneklerden çalışanlara bulaşma bir nebze önlenebilse de, örnekler arasında çapraz-kontaminasyonu önlemek ancak ve ancak yüksek teknik deneyimi olan personelle ve otomatik sistemlerle mümkündür.
Otomatik izolasyon sistemi yerine elde yapılan izolasyon testlerinin kullanılması, laboratuvarın günlük yapacağı test sayısını ciddi anlamda azaltmakta ve dolayısıyla verimliliği düşürmektedir. Genetik laboratuvarı yıllık yaklaşık 1500 Hepatit ve HIV testi, grip salgını döneminde ayda en az 40 üst solunum yolu örneği çalışan, buna ek olarak tümör örneklerinde mutasyon analizleri yapan bir laboratuvar olarak ada çapında bu konuda en deneyimli personele sahiptir.
Laboratuvarın PCR analizi için kullandığı tanı kitleri Avrupa’da tanı kiti olarak kullanılabilmesi için validasyon belgesi olan IVD-CE onay belgesi almış, İngiltere sağlık sisteminde NHS tarafından kullanıma uygun tanı testi kriterlerini sağlayan, hassasiyeti yüksek kitlerdir. Genetik laboratuvarı, test kapasitesi ve bu kapasite kapsamında yapılan ihalelerle kit karşılığı alınan cihazlarla çalışmalarını yürütmektedir.
Laboratuvarda Covid19 salgını nedeniyle ihtiyaç duyulan test kapasitesinin artması ile, 2 PCR cihazına ek olarak, 3üncü bir PCR cihazı ihale sahibi firma tarafından bedelsiz olarak kurulmuştur. RNA izolasyon cihazının kurulma çalışmalarının da tamamlanması ile birlikte, laboratuvarımızın test kapasitesi iki katına yükselmiştir.
Personelin özenli çalışması ve otomatik sistem kapasitesinden dolayı Genetik Laboratuvarı dünyada şu anda çok az yerde mümkün olan bir şeyi yaparak, aynı gün içinde PCR sonucu vermektedir. Polikliniklerde örnek alımlarının artırılması ile laboratuvarda yapılan PCR test sayısı da aynı oranda artmıştır.
Dünyayı saran koronavirüs pandemisinden dolayı şu anda teknik ekipman ve kit alımı her ülke için zor olsa da, laboratuvarda kullanılan cihazların ve kitlerin temini ihale sahibi firma tarafından sağlanmaktadır. Dünyada kalitesi tartışılmayan bir sistemle çalışan laboratuvarın sonuçlarının güvenilirliği konusunda hiçbir tereddüdümüz yoktur.
Kamuoyunda son günlerde PCR testlerinin maliyeti konusunda karşılaştırmalar yapılmış ve doğruyu yansıtmayan bilgiler verilmiştir. Yapılan testler için malzeme seçiminde değerlendirilen unsurlar, teknik özelliklerle birlikte cihaz ve kit maliyetini de içermektedir.
Verilecek yanlış tek bir test sonucunun bedelini, halk sağlığını riske atmakla ödeyeceğimiz göz ardı edilmemelidir.
Dolayısıyla, güvenilir test sonucu vermek hastanemizin en büyük önceliğidir. Deneyimli kadrosu ve güvenilir teknik ve test alt yapısı ile Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi Tıbbi Genetik Laboratuvarı halkımız için en iyi hizmeti vermeye, geçmişte olduğu gibi bundan sonra da devam edecektir.
(BRT/SB)
