“Arap Baharı” sürecinin ardından da demokrasi ve temel hak özgürlükler alanında büyük değişimlerin olduğu Tunus’ta halk, cumhurbaşkanı seçimi için 15 Eylül’de sandığa gidiyor.
Ülkede normalde cumhurbaşkanlığı seçimi kasım ayında gerçekleştirecekti ancak 93 yaşındaki Cumhurbaşkanı Baci Kaid es-Sibsi’nin 27 Temmuz’da hayatını kaybetti. Bu nedenle, Afrika’nın en kuzey ucundaki Tunus’ta, anayasa gereği 90 gün içinde seçimlere gidecek şekilde harekete geçildi.
Ülke hızla seçim sürecine girerken, adaylık başvuruları dün tamamlandı.
98 kişi adaylık başvurusunda bulundu
Seçimleri yöneten Yüksek Seçim Komisyonu (YSK) şu ana kadar çoğu bağımsız 98 kişinin adaylık başvurusunda bulunduğunu açıkladı.
Adaylar arasında Başbakan Yusuf Şahid, Savunma Bakanı Abdulkerim ez-Zubeydi, eski Cumhurbaşkanı Munsif Merzuk, Nahda Hareketinin adayı Meclis Başkan Yardımcısı Abdulfettah Moro, medya patronu Nebil el-Karvi, anayasa profesörü Kays Said, Tunus Projesi Hareketi lideri Muhsin Merzuk, eski başbakanlar Hammad Cibali ve Mehdi Cuma öne çıkıyor.
Nihai aday listeleri 30 Ağustos’ta
Tunus yasalarına göre, bir kişinin cumhurbaşkanlığına aday olabilmesi için en az 10 milletvekili, yerel meclislerinden 40 başkan veya 10 bin seçmenin imzasını alması gerekiyor.
YSK’nın başvuruları inceledikten sonra nihai aday listelerini 30 Ağustos’ta açıklaması gerekiyor.
Tunus’ta halkoyuyla gerçekleşecek cumhurbaşkanlığı seçimlerinde propaganda dönemi 2-13 Eylül tarihlerinde yapılacak.
Birinci turda adaylardan hiç birinin yüzde 50’yi geçememesi halinde ikinci tur seçimlerin en geç 3 Kasım’da düzenlenmesi bekleniyor.
Cumhurbaşkanı seçiminin hemen ardından Tunuslular 6 Ekim’de bu kez parlamento seçimleri için sandık başına gidecek.
Tunus’un genç Başbakanı Şahid
Tunus’un genç Başbakanı 43 yaşındaki Yusuf Şahid, cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olacağını açıklayarak başvurusunu yaptı.
Tunus Meclisindeki en büyük ikinci parti Yaşasın Tunus Partisinin lideri Şahid, ülkenin devrim sonrasında en uzun süre görevde kalmayı başaran başbakanı olarak öne çıktı.
Şahid’in cumhurbaşkanı adaylığı süresince başbakanlık görevini bırakmayacağı aktarıldı.
Hükümet Sözcüsü İyad Dahmani, Tunus’un peş peşe yapacağı cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimleri süresince bir hükümet kurulmasının zor olacağını bu nedenle Şahid’in görevlerini kabine içinde bir bakana devredeceğini ancak görevinden istifa etmeyeceğini belirtti.
Nahda’dan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde tarihi hamle
Tunus parlamentosunda 68 milletvekiliyle en büyük parti konumundaki Nahda Hareketi, ülke siyasetinde merkezi konumda olmasına rağmen bugüne kadar hiç kendi içinden bir cumhurbaşkanı adayı çıkarmamıştı.
Nahda, bu cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ilk kez parti içinden Meclis Başkan Yardımcısı Abdulfettah Moro’yu cumhurbaşkanı adayı olarak gösterdi.
Daha önceden hareketin lideri Gannuşi’nin aday olacağı konuşulmuştu ancak Nahda’nın Gannuşi’yi parlamento seçimlerinde başkent Tunus’tan birinci sıra milletvekili adayı göstermesiyle bu olasılık devre dışı kaldı.
Geçen hafta partinin karar alma mekanizması Şura Meclisinde, partinin içinden bir cumhurbaşkanı adayı çıkarılması ya da adaylardan birinin desteklenmesi üzerine yoğun tartışmalar yaşandığı ve kararın ertelendiği haberleri gelmişti.
Tunus’a özgü giydiği yerel kıyafetlerle de tanınan 71 yaşındaki Abdulfettah Moro, uzlaşmacılık ve reform mesajlarının yanı sıra ülke genelinde güçlü hitabetiyle de tanınıyor.
Siyasi geçmişi olmayan Savunma Bakanı ez-Zubeydi
Tunus Savunma Bakanı 69 yaşındaki Abdulkerim ez-Zubeydi, daha önce cumhurbaşkanlığı seçiminde aday olmayacağını açıklamıştı ancak Zubeydi’nin bu sözlerinden birkaç gün sonra Cumhurbaşkanı Sibsi hayatını kaybetti ve ülke hızlı bir seçim sürecine girdi.
Sibsi’nin kurucusu olduğu parlamentonun üçüncü partisi konumundaki Nida Tunus, cumhurbaşkanlığı seçiminde Zubeydi’yi destekleme kararı aldığını bildirdi.
Aradan çok uzun süre geçmeden de Zubeydi, cumhurbaşkanlığına aday olmak için savunma bakanlığı görevinden istifa etti.
Herhangi bir parti aidiyeti bulunmayan Zubeydi, tarafsız bir aday olduğunu vurgulayarak, tüm Tunuslulara siyasi, ekonomik ve sosyal durumlarına bakmaksızın hizmet edeceği vaadinde bulunuyor.
Tunus tarihinde ilk defa bir savunma bakanı cumhurbaşkanlığına aday oluyor.
Tunus Anayasası’nın mimarı Kays Said
Tunus’un 2014’te hayata geçirdiği ve “Arap dünyasının en demokratik anayasası” olarak gösterilen metnin mimarlarından 61 yaşındaki Kays Said de şu ana kadar adaylığını açıklayan isimlerden.
Uzmanlar, kendine has hitabet ve söylemiyle öne çıkan Said’in Tunus’ta geleneksel siyasete ve sandığa küsmüş seçmenleri oy vermeye ikna edebileceğini belirtiyor.
Geleneksel siyasetin dışından medya patronu Karvi
Geleneksel siyasetin dışından gelen medya patronu Nebil el-Karvi, cumhurbaşkanlığı seçiminde adaylığı uzun süredir tartışılan bir isim olarak öne çıkıyor.
Nida Tunus’un kurucuları arasında yer alan Karvi, başkanlığını yaptığı Halil Tunus Vakfının ülke genelindeki fakir bölgelere yardımlarını televizyon kanalı Nesma aracılığıyla duyurmasıyla son yıllarda halk arasında üne kavuştu.
Son yıllarda popülist faaliyetlerine ağırlık veren Karvi, anketlerde cumhurbaşkanlığı seçimleri için favori adaylar arasında gösterildi.
Cumhurbaşkanı Sibsi’nin hayatını kaybetmeden önce parlamento tarafından kabul edilen seçim yasasını imzalamaması Karvi’nin adaylığının yolunu açtı.
Eski Cumhurbaşkanı Munsif Merzuki yeniden aday
Tunus’un devrimden sonra 2011-2014 yıllarında cumhurbaşkanlığı yapan ve son cumhurbaşkanlığı seçiminde ikinci tura kalmayı başaran ve Baci Kaid es-Sibsi’nin rakibi olarak yarışan Munsif Merzuki, bu seçimlerde yeniden adaylığını koydu.
Tunus’ta demokrasinin her vatandaşa aday olma ve kendisini temsil edecekleri seçme hakkını sağladığını belirten Merzuki, ülkenin devrim öncesindeki yönetimi Zeynel Abidin bin Ali döneminde, 1994 yılında adaylığını koyduğu için dört ay hapse mahkum edildiğini hatırlattı.
Nida Tunus’tan ayrılan Muhsin Marzuk
Tunus parlamentosunda 15 milletvekili bulunan Tunus Projesi Partisi lideri Muhsin Merzuk ve Tunus’un geçiş döneminde, yaklaşık bir yıl teknokrat hükümette başbakanlık yapan Mehdi Cuma gibi isimler de cumhurbaşkanlığı için adaylık başvurusunda bulundu.
Nahda Hareketi içinden gelen ancak sonrasında partiden ayrılan eski Başbakan Hammadi el-Cibali, cumhurbaşkanı seçiminde bağımsız aday olacağını duyuran diğer bir isim olarak öne çıkıyor.
Halkın ekonomik beklentileri ön planda
Zeynel Abidin bin Ali dönemini sona erdiren 14 Ocak 2011’deki devrim Tunus’a kişisel hak ve özgürlükler alanında birçok kazanım getirdi. Tunuslu yöneticiler, çalkantılı geçiş sürecinde halkın ekonomik beklentilerini karşılamak konusunda ise başarılı olamadı.
Tunus halkı, 3 aydan kısa bir süre içinde en az iki kez sandığa giderek yeni cumhurbaşkanı ve milletvekillerini seçecek.
Tunuslular, ülkenin yeni dönemdeki karar alıcılarından, demokratik kazanımların korunmasının yanı sıra ekonomik alanlarda da atılım yapmalarını bekliyor.
Kaynak: AA
