Türkiye’nin farklı bölgelerinde meydana gelen depremler, “Oturduğum ev ne kadar sağlam?” sorusunu da beraberinde getirdi. Binaların sağlamlığı konusunda son yıllarda çok önemli projeleri hayata geçiren Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Aralık 2018’den bu yana kullandığı ‘Elektronik Beton İzleme Sistemi’ (EBİS) ile dünyada adından söz ettiren bir uygulamaya imza atıyor.
Ankara’daki merkeze tüm inşaatlardan veri akıyor
EBİS, betondaki kayıp ve kaçak oranının en aza indirilmesi için üretilen, tamamen yerli ve milli bir sistem. İlk olarak inşaat sırasında beton numuneleri alınıyor. Bu numunelerin içine çipler yerleştiriliyor. Beton numuneleri sadece Bakanlık’tan izin belgesi alan laboratuvarlarda değerlendiriliyor.
Çipler ise bu sürecin anlık olarak merkeze aktarılmasını, beton numune testlerinin dışarıdan müdahale olmaksızın yapılmasını ve denetlenmesini sağlıyor. Eğer betondan alınan örnekler şartları sağlamıyorsa, o inşaat hemen durduruluyor. Sonrasında inşaattan karot ismi verilen numune alınarak deneye tabi tutuluyor. Bu durumda da olumsuz sonuç çıkması halinde inşaat veya ilgili kısmın yıkılıp yeniden yapılması dahil olmak üzere farklı yaptırımlar uygulanıyor.
Beton mikserleri dahi kayıt altında
EBİS’in mobil ve web tabanlı iki yazılımı ve sistem için özel üretilen dünyada eşi olmayan beton kırım cihazı ile çok farklı bilgiler rahatlıkla elde edilebiliyor.
Merkeze gönderilen bilgiler arasında hangi inşaatta hangi sınıf betonun kullanıldığı, bu betonun hangi beton mikserinden, hangi gün ve saatte alındığı, deneyler için kaç numune hazırlandığı, deneylerin hangi laboratuvarda kim tarafından gerçekleştirildiği gibi hususlar yer alıyor.
EBİS sayesinde beton dökümüne yapı denetim görevlilerinin iştirak edip etmediği, numunelerin belirlenen sürelerde uygun koşullarda bekletilip bekletilmediği gibi adımlar da dışardan müdahale olmaksızın eksiksiz bir şekilde denetleniyor.
81 ilin tamamında test yapılabiliyor
TRT Haber’in Çevre ve Şehircilik Bakanlığından edindiği bilgiye göre, EBİS’in uygulanmaya başlanmasından 28 Ocak 2020’ye kadar geçen sürede 58 bin 784 inşaattan 3 milyon 748 bin 66 adet taze beton numunesi alındı ve incelemeye tabi tutuldu.
Bu iş için Türkiye genelinde izin belgeli 319 aktif özel laboratuvar ile 81 ilde Bakanlığa bağlı laboratuvarlar bulunuyor. Sistemin uygulamaya başlanılmasına kadar geçen bir yıllık süreçte bu laboratuvarlara beton test cihazları, ısı sensörleri, sistemde kullanılan tüm donanım ve ekipmanlar ücretsiz olarak temin edilerek kurulumu yapıldı.
4 milyona yakın numune incelendi
Sistemin Türkiye’ye önemli katkıları var. Deprem kuşağında yer alan ülkemizde her bir yapıda (yapıların konumları da işaretlenerek) kullanılan betonun denetiminin dışarıdan herhangi bir manipülasyon olmaksızın yapılması son derece önemli. Testler sırasında elde edilen çeşitli veriler ile deney raporlarının anlık olarak depolanarak sisteme gönderilmesi ve bu yolla gelecek yıllar için büyük bir veri bankası oluşturulması da dikkat çeken bir başka husus.
Dünya genelinde ilk kez Türkiye kullanıyor
Elektronik Beton İzleme Sistemi (EBİS) dünya genelinde ilk olarak Türkiye’de uygulanıyor. Fikri mülkiyet haklarının Çevre ve Şehircilik Bakanlığına ait olduğu proje, ülkemizde bu zamana kadar üretimi olmayan RFID etiketlerin (çip) üretimi ile yerli ve milli üretim seferberliğine katkıda bulunuyor.
Bakanlık yetkilileri, söz konusu uygulamanın yurt dışına ihracının da gündemde olduğunu belirterek, KKTC ve Azerbaycan ile görüşmeler yapıldığını, EBİS’in bu iki ülkeye kurulumuna karar verilerek işlemler başladığını belirtiyor. Proje, Türkiye ile Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan ve Romanya arasında imzalanan Karma Ekonomik Komisyonu Protokollerinde de kendisine yer buldu ve bu yılın ikinci çeyreğinden itibaren bu ülkelerde kullanılması planlandı.
Adalet Bakanlığı da bu sistemi kullanacak
Yeni veya daha önce ruhsat almış kaba inşaatı (beton işi) devam eden, denetimine tabii tüm yapılarda EBS’nin kullanım başarısı ise yüzde 99,5 oranında.
Bu başarılı sonuç üzerine EBİS, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile bağlı kuruluşlarının (TOKİ, İLBANK, Emlak Konut AŞ, Tapu Kadastro) yatırımıyla yapılan yapılarda da kullanılıyor. Sistemden çok iyi sonuçlar alan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, projenin diğer Bakanlıkların projelerinde de kullanılabilmesi için görüşmeler gerçekleştirdi. Bu kapsamda ilk olarak Adalet Bakanlığının denetimini yürüttüğü işler sisteme dahil edildi.
Yüzde 100 yerli ve milli üretimde Aselsannet imzası
Proje kapsamında Savunma Sanayii Başkanlığının bilgi birikiminde Aselsannet ile yüzde 100 yerli ve milli olarak üretilen beton kırım cihazı; RFID Okuyucular, IP Kameralar, Mini PC, GSM Modem, Kesintisiz Güç Kaynağı ve Akıllı Kilit gibi özellikleri ile dünyada bir ilk olma özelliğine sahip.
Yine bu kapsamda, sistemde kullanılan ve bu zamana kadar Türkiye’de üretimi olmayan RFID etiketlerin üretimine 1 yıllık AR-GE çalışmasının ardından başlandı. Birçok sektörde kullanım yeri bulan RFID etiket teknolojisi de böylelikle yerlileştirilmiş ve millileştirilmiş oldu.
552 projeyi geride bırakıp birinci oldu
EBİS projesi, Kazgasa Avrasya İnşaat Mimarlık, Mühendislik ve Tasarım Proje Yarışması’nda, 19 ülkeden 552 proje arasında ‘inovasyon’ kategorisinde birincilik kazanırken, Türkiye İnovasyon ve Başarı Ödülleri töreninde ‘Yılın e-dönüşüm projesi’ ödülüne layık görüldü.
